Santiago acolleu a semana pasada o Pleno do Consello de Comunidades Galegas. Unha institución que asesora á Xunta no cumprimento da Lei da Galeguidade e que regula todo o que ten que ver coa xestión das comunidades que os nosos emigrantes foron creando nos seus lugares de acollida. Celébrase cada tres anos e desta vez, inmersos na reforma estatutaria, tiña un significado especial.
“O dereito das comunidades galegas asentadas fóra de Galicia a colaborar e compartir a vida social e cultural do pobo galego” chámase galeguidade. Este dereito está recoñecido tanto no actual Estatuto de AutonomÃa como na lei da Galeguidade (lei 4/1983 de 15 de xuño) que é pola que se rexen as entidades galegas no exterior. Ambos textos xurÃdicos están en fase de reforma e foron o centro do debate da semana pasada en Santiago, no marco da xuntanza que á que asistiron os representantes de 154 centros no exterior e que teñen recoñecida a galeguidade.
O Pleno do Consello das Comunidades Galegas reuniuse en dúas comisións. A primeira abordaba o papel dos galegos residentes no exterior no novo Estatuto de AutonomÃa, mentres que na segunda debatÃase a reforma da lei de Galeguidade.
Os galego do exterior no novo Estatuto
Segundo un informe do IGAPE de 2003, preto de 850.000 galegos residen fóra de Galicia (non se inclúen aquà os que viven no Estado), unha razón suficiente para o pleno do Consello para determinar a diáspora que debe xogar un papel importante no novo Estatuto. Por iso, no documento aprobado pola Comisión 1ª piden que o preámbulo do texto xurÃdico, aquel que recolle os principios xerais e a filosofÃa de todo o documento recoñeza “o fenómeno da emigración como parte da realidade social galega dun xeito claro e explÃcito, facendo referencia aos galegos e galegas residentes no exterior no artigo referente á regulación da cidadanÃa galega”. Ademais, consideran que “no artigo referido ás institucións de autogoberno e no que se regulen as bases estatutarias da lei electoral, deberá abordarse a posibilidade de voto para os galegos e galegas residentes en España nas eleccións ao Parlamento de Galicia”. Unha medida que, segundo barallaron no Pleno, seria de complicada execución xa que afectarÃa a 400.000 galegos (segundo as cifras do IGAPE do ano 2003 serÃan 504.000 as persoas afectadas).
Tamén contemplaron a creación do Consello da Galeguidade que elimine o actual Consello das Comunidades Galegas. Segundo figura no documento aprobado pola Comisión 1ª, non serÃa un mero cambio nominal, senón que o que se pretende é crear “un órgano operativo e representativo da emigración segundo ás áreas xeográficas nas que se asentan as comunidades galegas”, que en lugar de reunirse cada tres anos o faga cada catro.
Por último, para os emigrantes reunidos en Santiago, a Administración debe implicarse na creación dunha normativa básica que protexa o patrimonio artÃstico, bibliográfico, arquitectónico e histórico de Galicia senón tamén o do exterior.
A reforma da lei de galeguidade
A outra póla do debate foi a reforma da Lei de Galeguidade. O actual texto leva en vigor mais de vinte anos e o Pleno do Consello preparou un relatorio que se lerá no parlamento na súa tramitación lexislativa. A filosofÃa proposta para a reforma do texto recolle dous principios claves, dunha banda “o recoñecemento das comunidades galegas en calquera parte do mundo no que se atopen”, e da outra o recoñecemento do traballo feito polos emigrantes. Ademais, segundo o documento aprobado pola Comisión 2ª debe esixirlle a estas comunidades continuar no seu “traballo en prol da lingua, historia e cultura galega coa mesma dedicación e firmeza coa que levan traballando por todo o mundo asà como a incorporación do idioma galego ao ámbito da lusofonÃa”.
O exterior, a lingua e a cultura galega
As dúas Comisións do Pleno fixeron alusión especÃfica ao traballo que a emigración ten feito pola lingua e a cultura de Galicia. A represión durante os anos do franquismo confinou ao exilio a boa parte do tecido social galego que se sumou ao goteo incesante de xente que emigraba desde o século XIX, unha colectividade que lonxe de desenraizarse desenvolveu nos seus paÃses de acollida un intenso labor en prol da cultura do seu paÃs. Unha relevancia que, na opinión dos integrantes do Pleno, deberÃa figurar nos ensino da Historia de Galicia, como unha forma valoración do traballo feito pola diáspora.
Ademais de buscar formas de protección do patrimonio cultural do exterior, a comisión acordou tamén que os centros galegos con máis de 100 anos sexan considerados como “Patrimonio da Galeguidade, e consonte a tal recoñecemento, figura nas conclusións do Congreso, se estableza a protección necesaria do seu patrimonio bibliográfico, inmobiliario e demais, asà como unha mención especial ao Centro Galego de Montevideo por ter cumpridos máis de 120 anos”.
A SecretarÃa Xeral de Emigración, pola súa banda, dentro do que chamou a “Lexislatura da emigración”, en clara referencia aos procesos de reforma que están en marcha e que afectan a este sector, acaba de renovar os contidos do seu portal web (Galiciaaberta.com) que servirá, segundo publica nas notas de prensa “para promover unha maior participación de todos os galegos da diáspora”.
¿Que é o Consello das Comunidades Galegas?
O Consello de Comunidades Galegas é unha das figuras creada a partir do texto da citada lei da galeguidade. Ten carácter deliberante e funcións consultivas, de aà que o consello asesora á Administración autonómica no que lle afecta aos galegos que viven fóra de Galicia. O pleno deste Consello reúnese cada tres anos, e nel teñen representación só os centros galegos que ao abeiro desta Lei teñen recoñecida a galeguidade. De tal xeito que dos 400 centros galegos que se documentan en todo o mundo, só 154t teñen o dereito a participar nos plenos do Consello.
Fontes do Arquivo da Emigración Galega apunta que os criterios que determinaban a galeguidade dos centros do exterior eran moi estrictos, de tal xeito que en paÃses como Brasil a concesión deste recoñecemento era complicada porque aÃnda que a maior parte (porcentaxes que superan o 70%) dos socios eran galegos, nos seus estatutos figuraban como “Centro español” ou non figuraba a etiqueta de galegos e xa non se amparaban baixo este recoñecemento. Tendo en conta que o Consello é unha entidade consultiva e integrada só polos centros con “galeguidade”, a súa definición é clave para que a súa opinión sexa representativa da colectividade galega.
“O dereito das comunidades galegas asentadas fóra de Galicia a colaborar e compartir a vida social e cultural do pobo galego” chámase galeguidade. Este dereito está recoñecido tanto no actual Estatuto de AutonomÃa como na lei da Galeguidade (lei 4/1983 de 15 de xuño) que é pola que se rexen as entidades galegas no exterior. Ambos textos xurÃdicos están en fase de reforma e foron o centro do debate da semana pasada en Santiago, no marco da xuntanza que á que asistiron os representantes de 154 centros no exterior e que teñen recoñecida a galeguidade.
O Pleno do Consello das Comunidades Galegas reuniuse en dúas comisións. A primeira abordaba o papel dos galegos residentes no exterior no novo Estatuto de AutonomÃa, mentres que na segunda debatÃase a reforma da lei de Galeguidade.
Os galego do exterior no novo Estatuto
Segundo un informe do IGAPE de 2003, preto de 850.000 galegos residen fóra de Galicia (non se inclúen aquà os que viven no Estado), unha razón suficiente para o pleno do Consello para determinar a diáspora que debe xogar un papel importante no novo Estatuto. Por iso, no documento aprobado pola Comisión 1ª piden que o preámbulo do texto xurÃdico, aquel que recolle os principios xerais e a filosofÃa de todo o documento recoñeza “o fenómeno da emigración como parte da realidade social galega dun xeito claro e explÃcito, facendo referencia aos galegos e galegas residentes no exterior no artigo referente á regulación da cidadanÃa galega”. Ademais, consideran que “no artigo referido ás institucións de autogoberno e no que se regulen as bases estatutarias da lei electoral, deberá abordarse a posibilidade de voto para os galegos e galegas residentes en España nas eleccións ao Parlamento de Galicia”. Unha medida que, segundo barallaron no Pleno, seria de complicada execución xa que afectarÃa a 400.000 galegos (segundo as cifras do IGAPE do ano 2003 serÃan 504.000 as persoas afectadas).
Tamén contemplaron a creación do Consello da Galeguidade que elimine o actual Consello das Comunidades Galegas. Segundo figura no documento aprobado pola Comisión 1ª, non serÃa un mero cambio nominal, senón que o que se pretende é crear “un órgano operativo e representativo da emigración segundo ás áreas xeográficas nas que se asentan as comunidades galegas”, que en lugar de reunirse cada tres anos o faga cada catro.
Por último, para os emigrantes reunidos en Santiago, a Administración debe implicarse na creación dunha normativa básica que protexa o patrimonio artÃstico, bibliográfico, arquitectónico e histórico de Galicia senón tamén o do exterior.
A reforma da lei de galeguidade
A outra póla do debate foi a reforma da Lei de Galeguidade. O actual texto leva en vigor mais de vinte anos e o Pleno do Consello preparou un relatorio que se lerá no parlamento na súa tramitación lexislativa. A filosofÃa proposta para a reforma do texto recolle dous principios claves, dunha banda “o recoñecemento das comunidades galegas en calquera parte do mundo no que se atopen”, e da outra o recoñecemento do traballo feito polos emigrantes. Ademais, segundo o documento aprobado pola Comisión 2ª debe esixirlle a estas comunidades continuar no seu “traballo en prol da lingua, historia e cultura galega coa mesma dedicación e firmeza coa que levan traballando por todo o mundo asà como a incorporación do idioma galego ao ámbito da lusofonÃa”.
O exterior, a lingua e a cultura galega
As dúas Comisións do Pleno fixeron alusión especÃfica ao traballo que a emigración ten feito pola lingua e a cultura de Galicia. A represión durante os anos do franquismo confinou ao exilio a boa parte do tecido social galego que se sumou ao goteo incesante de xente que emigraba desde o século XIX, unha colectividade que lonxe de desenraizarse desenvolveu nos seus paÃses de acollida un intenso labor en prol da cultura do seu paÃs. Unha relevancia que, na opinión dos integrantes do Pleno, deberÃa figurar nos ensino da Historia de Galicia, como unha forma valoración do traballo feito pola diáspora.
Ademais de buscar formas de protección do patrimonio cultural do exterior, a comisión acordou tamén que os centros galegos con máis de 100 anos sexan considerados como “Patrimonio da Galeguidade, e consonte a tal recoñecemento, figura nas conclusións do Congreso, se estableza a protección necesaria do seu patrimonio bibliográfico, inmobiliario e demais, asà como unha mención especial ao Centro Galego de Montevideo por ter cumpridos máis de 120 anos”.
A SecretarÃa Xeral de Emigración, pola súa banda, dentro do que chamou a “Lexislatura da emigración”, en clara referencia aos procesos de reforma que están en marcha e que afectan a este sector, acaba de renovar os contidos do seu portal web (Galiciaaberta.com) que servirá, segundo publica nas notas de prensa “para promover unha maior participación de todos os galegos da diáspora”.
¿Que é o Consello das Comunidades Galegas?
O Consello de Comunidades Galegas é unha das figuras creada a partir do texto da citada lei da galeguidade. Ten carácter deliberante e funcións consultivas, de aà que o consello asesora á Administración autonómica no que lle afecta aos galegos que viven fóra de Galicia. O pleno deste Consello reúnese cada tres anos, e nel teñen representación só os centros galegos que ao abeiro desta Lei teñen recoñecida a galeguidade. De tal xeito que dos 400 centros galegos que se documentan en todo o mundo, só 154t teñen o dereito a participar nos plenos do Consello.
Fontes do Arquivo da Emigración Galega apunta que os criterios que determinaban a galeguidade dos centros do exterior eran moi estrictos, de tal xeito que en paÃses como Brasil a concesión deste recoñecemento era complicada porque aÃnda que a maior parte (porcentaxes que superan o 70%) dos socios eran galegos, nos seus estatutos figuraban como “Centro español” ou non figuraba a etiqueta de galegos e xa non se amparaban baixo este recoñecemento. Tendo en conta que o Consello é unha entidade consultiva e integrada só polos centros con “galeguidade”, a súa definición é clave para que a súa opinión sexa representativa da colectividade galega.