Daquela non habÃa fotos, pero non por iso os nosos antepasados máis afastados deixaron de nos amosar o seu aspecto. Do mesmo xeito que etruscos, romanos, babilonios ou iberos, os pobos que habitaron os castros legáronnos esculturas nas que se representaban a si mesmos. Máis concretamente, adoitaban representar os seus guerreiros, unhas impresionantes figuras armadas de ata dous metros de altura que alternan con representacións ben mais abstractas que aÃnda hoxe espertan curiosidade entre os investigadores e sobre as que non deixan de xurdir descubertas.
AÃnda o pasado verán, os medios se facÃan eco da aparición dunha cabeza pétrea, supostamente de orixe castrexa, nunha corte, no Concello de Taboada. O investigador Laureano Fernández Carballo descubrÃa que aquela pedra que se empregara como poio para subir ao cabalo e como base para pousar testos representaba un rostro ataviado cun torques. Segundo Fernández, esta peza facÃa parte dunha das máis salientables mostras da nosa escultura da Idade Antigua, as estatuas de guerreiros.
Suponse que é pola importancia que daquela se lle daba á figura do guerreiro polo que chegaron a nós de xeito inmensamente maioritario representacións deste tipo. Segundo nos aclara Francisco Calo Lourido, un dos máis fondos coñecedores destas manifestacións, "pódese dicir que temos un número bastante importante de esculturas. Entre fragmentos e pezas máis ou menos completas temos trinta e tantas". Por desgraza a maior parte destas obras apareceron sen cabeza e sen pes, segundo sinala Calo por seren esas as partes máis fráxiles do conxunto. A práctica totalidade desta mostras están localizadas no que era o Convento XurÃdico Bracarense, que collÃa a zona norte de Portugal e mais o sur de Galicia. En canto á zona norte (o convento lucense) este especialista considera que non hai mostras que se poidan considerar especificamente esculturas.
Traxe de guerra
En canto ao feitÃo, adoitan ter unha postura ergueita e estática, cos brazos apegados ao corpo. "Todas elas están vestidas de guerreiros, coas vestimentas que coñecemos polas descricións de Estrabón e doutros clásicos", explica Calo Lourido. "Visten unha especie de saia curta, unha camisa de manga curta, virias nos brazos e torques. Nas que tiñan cabeza, algunhas tiñan casco. A maiorÃa teñen tamén barba, e aÃnda que nalgunhas non está claro, e posible que todas tivesen. A roupa que levan aparecen en ocasións decorada, e eu sospeito que debÃan tela en xeral, como mÃnimo pintada. Todas levan escudo, a caetra, e mesmo hai casos en que nel levan unha inscrición. Cando aparecen os pes ou están descalzos ou levan unha especie de botÃns". Todo isto nun tamaño que oscila entre pouco máis dun metro e os máis de dous que miden as máis grandes. "Son estatuas totalmente realistas. Tenme chocado a representación con barba nunha época en que en Roma non se usaba barba. Isto implica que se preocupan de representar riscos realistas", completa este investigador. O estatismo xeralmente vencellado a estas estatuas está asociado, segundo o autor, á falta de pericia dos autores máis do que a unha opción estilÃstica.
Tempos romanos
A cronoloxÃa destas estatuas é bastante discutida. Calo Lourido destaca que "non hai ningunha destas estatuas que se poida datar en época anterior á romana". Segundo este autor, "todas elas, segundo os datos actuais, serÃan da época de Augusto, desde un pouco antes do cambio de era e os anos sesenta do século I". Deste xeito, este autor localiza o que moitos teñen considerado unha das primeiras mostras de arte autóctono como unha variante do arte romano. "Para min pertencen á plástica provincial romana do Noroeste. Levo moito tempo a dicir que, se iso se fai nos grandes castros, plenamente romanizados implica que Roma o consinte. Entón non se pode pensar que os guerreiros representados sexan heroes da resistencia contra Roma. Eu teño a impresión que debÃan ser colaboracionistas", explica.
Antes dos guerreiros
Antes desta época existen catro ou seis estatuas antropomorfas que se consideran da época do Bronce, pero teñen un salto enorme tanto a nivel plástico como cronolóxico.
Outra mostra de escultura da Idade Antiga son as cabezas soltas, representacións de rostros humanos que proveñen dun perÃodo inconcreto. "A inmensa maiorÃa que apareceron non é doado constatar se son castrexas, porque cabezas mal feitas fan calquera. Moitas puideron ser entretementos de quen fose, restos de canzorros romanos..." De calquera xeito, varias delas son consideradas castrexas, pero non se relacionan cos guerreiros. "Son cabezas soltas que considero deben ser, como todas as cabezas que aparecen por Europa, "ius imagine", cabezas que representaban os defuntos e que se puñan nos cemiterios romanos". Estas son pezas máis ou menos elaboradas, e repártense por toda Europa. Fóra da figura humana, en Galicia consérvanse algúns exemplos puntuais de esculturas de animais no noso paÃs. "Son cousas soltas, algunha cabeza, algún resto de forma indefinida, que anda por aà pero que non se sabe ben para que servÃan". De calquera xeito, as investigacións continúan, e é posible que os vindeiros achados revolucionen todo o coñecemento sobre as imaxes destes nosos antepasados.
AÃnda o pasado verán, os medios se facÃan eco da aparición dunha cabeza pétrea, supostamente de orixe castrexa, nunha corte, no Concello de Taboada. O investigador Laureano Fernández Carballo descubrÃa que aquela pedra que se empregara como poio para subir ao cabalo e como base para pousar testos representaba un rostro ataviado cun torques. Segundo Fernández, esta peza facÃa parte dunha das máis salientables mostras da nosa escultura da Idade Antigua, as estatuas de guerreiros.
Suponse que é pola importancia que daquela se lle daba á figura do guerreiro polo que chegaron a nós de xeito inmensamente maioritario representacións deste tipo. Segundo nos aclara Francisco Calo Lourido, un dos máis fondos coñecedores destas manifestacións, "pódese dicir que temos un número bastante importante de esculturas. Entre fragmentos e pezas máis ou menos completas temos trinta e tantas". Por desgraza a maior parte destas obras apareceron sen cabeza e sen pes, segundo sinala Calo por seren esas as partes máis fráxiles do conxunto. A práctica totalidade desta mostras están localizadas no que era o Convento XurÃdico Bracarense, que collÃa a zona norte de Portugal e mais o sur de Galicia. En canto á zona norte (o convento lucense) este especialista considera que non hai mostras que se poidan considerar especificamente esculturas.
Traxe de guerra
En canto ao feitÃo, adoitan ter unha postura ergueita e estática, cos brazos apegados ao corpo. "Todas elas están vestidas de guerreiros, coas vestimentas que coñecemos polas descricións de Estrabón e doutros clásicos", explica Calo Lourido. "Visten unha especie de saia curta, unha camisa de manga curta, virias nos brazos e torques. Nas que tiñan cabeza, algunhas tiñan casco. A maiorÃa teñen tamén barba, e aÃnda que nalgunhas non está claro, e posible que todas tivesen. A roupa que levan aparecen en ocasións decorada, e eu sospeito que debÃan tela en xeral, como mÃnimo pintada. Todas levan escudo, a caetra, e mesmo hai casos en que nel levan unha inscrición. Cando aparecen os pes ou están descalzos ou levan unha especie de botÃns". Todo isto nun tamaño que oscila entre pouco máis dun metro e os máis de dous que miden as máis grandes. "Son estatuas totalmente realistas. Tenme chocado a representación con barba nunha época en que en Roma non se usaba barba. Isto implica que se preocupan de representar riscos realistas", completa este investigador. O estatismo xeralmente vencellado a estas estatuas está asociado, segundo o autor, á falta de pericia dos autores máis do que a unha opción estilÃstica.
Tempos romanos
A cronoloxÃa destas estatuas é bastante discutida. Calo Lourido destaca que "non hai ningunha destas estatuas que se poida datar en época anterior á romana". Segundo este autor, "todas elas, segundo os datos actuais, serÃan da época de Augusto, desde un pouco antes do cambio de era e os anos sesenta do século I". Deste xeito, este autor localiza o que moitos teñen considerado unha das primeiras mostras de arte autóctono como unha variante do arte romano. "Para min pertencen á plástica provincial romana do Noroeste. Levo moito tempo a dicir que, se iso se fai nos grandes castros, plenamente romanizados implica que Roma o consinte. Entón non se pode pensar que os guerreiros representados sexan heroes da resistencia contra Roma. Eu teño a impresión que debÃan ser colaboracionistas", explica.
Antes dos guerreiros
Antes desta época existen catro ou seis estatuas antropomorfas que se consideran da época do Bronce, pero teñen un salto enorme tanto a nivel plástico como cronolóxico.
Outra mostra de escultura da Idade Antiga son as cabezas soltas, representacións de rostros humanos que proveñen dun perÃodo inconcreto. "A inmensa maiorÃa que apareceron non é doado constatar se son castrexas, porque cabezas mal feitas fan calquera. Moitas puideron ser entretementos de quen fose, restos de canzorros romanos..." De calquera xeito, varias delas son consideradas castrexas, pero non se relacionan cos guerreiros. "Son cabezas soltas que considero deben ser, como todas as cabezas que aparecen por Europa, "ius imagine", cabezas que representaban os defuntos e que se puñan nos cemiterios romanos". Estas son pezas máis ou menos elaboradas, e repártense por toda Europa. Fóra da figura humana, en Galicia consérvanse algúns exemplos puntuais de esculturas de animais no noso paÃs. "Son cousas soltas, algunha cabeza, algún resto de forma indefinida, que anda por aà pero que non se sabe ben para que servÃan". De calquera xeito, as investigacións continúan, e é posible que os vindeiros achados revolucionen todo o coñecemento sobre as imaxes destes nosos antepasados.
