Son os protagonistas da máis nutrida serie da nosa literatura infantil. Contan cunha lexión de seguidores entre os máis pequenos sen teren máis soporte que o libro ilustrado. Cada vez tocan máis ámbitos e visitan máis lugares da nosa xeografÃa. Ata comezan a ter, cousa rara no noso paÃs, os seus propios obxectos de mercadotecnia asociados. Son Os Bolechas, un auténtico fenómeno cultural.
Hai case cen tÃtulos que recollen dun ou doutro xeito, as aventuras dos Bolechas. Cada novo lanzamento consigue unha rápida aceptación do público máis novo ata o punto de conseguir converterse en todo un fenómeno social entre os galegos máis novos sen contar apenas con apoios publicitarios. Por vez primeira no noso paÃs, personaxes que parten dos libros para nenos conseguen os seus propios obxectos de mercadotecnia, chegan fóra das nosas fronteiras e ameazan aÃnda con continuar unha sorprendente expansión que arrincou hai só cinco anos.
A orixe
Todo comezou como unha iniciativa do prolÃfico Pepe Carreiro. "Foi un proxecto que presentei eu en A Nosa Terra", explica o autor. "QuerÃa facer unha serie con personaxes fixos e co único fin de divertir os primeiros lectores. Ademais, querÃa fuxir de fantasÃas e de leccións morais, a idea era só que pasasen un bo momento a ler o libro e que as aventuras fosen as que teñen os nenos todos os dÃas coas billas, as camas ou no parque". Unha familia de seis irmáns, Carlos, as xemelgas Loli e Pili, Braulio, Sonia e Tatá, canda ao cadelo Chispa, foron os protagonistas desta iniciativa, que axiña conseguiu unha boa aceptación entre os máis novos. Desde o primeiro "Os Bolechas fan maxia" do ano 2000, os irmáns teñen feito actividades tan variadas como lavar o can, mercar roupa, ir de excusión, de pesca, ao médico, ao supermercado, á praia, á aldea, ao circo, ao cine e á piscina. Carreiro meteu os irmáns nun parque de atraccións, en ascensor e en caravana, nun festival e mesmo nunha hamburguesarÃa. Tamén fixeron un carro, xogaron co computador, ás agochadas, ao baloncesto, perderon o can, namoraron, rifaron, fixeron pis e realizaron aÃnda un bo lote de actividades máis nun total de trinta e dous tÃtulos da colección principal.
Éxito e ritmos
"Teñen moi boa acollida. AÃnda hai pouco estiven en Santiago e quedei sorprendido pola cantidade de nenos que viñeron para que lles asinase os libros", apunta o autor. "Con outros traballos ves que son os pais os que din que gusta, pero aquà ves que son os propios nenos os que saben os nomes dos personaxes, que lles gustan e que mesmo dormen abrazados aos libros. Ata hai rapaces que non saben ler pero que os coñecen porque os pais lles contan as historias". Cada unha destas obras, feitas a bo ritmo, lévalle a Carreiro uns dez dÃas. De calquera xeito, desde o pasado ano recoñece que conta cun colaborador para lle dar cor aos volumes e manter o ritmo de edición. Este traballo frenético permitiu botar a andar "Os Bolechas queren saber...", unha colección que ten un enfoque máis didáctico. "Máis do que contar unha aventura trátase de amosar como funcionan as cousas", di Carreiro. Deste xeito, os irmáns xa teñen explicado o aire, a auga, a enerxÃa, o lixo, o solo, un castro, ou como funciona un parque de bombeiros, a policÃa local ou un acuario a través desta colección paralela, que xa rolda os quince tÃtulos. Por se fose pouco, hai aÃnda a serie "Os Bolechas descobren a natureza" con tÃtulos coma "A carballeira", "A lagoa", "A marisma" ou "O rÃo". Tamén existe a serie de tres tomos "Os bolechas coidamos a..." destinada á educación ambiental dentro do proxecto Axenda 21 escolar.
Viaxes
Non contentos aÃnda con tanto traballo, estes personaxes decidiron visitar un bo lote de localidades do noso paÃs na colección "Os Bolechas van de viaxe" que xa chegou aos 14 tÃtulos. "Esta serie foi unha idea da editorial, que querÃa poñelos a viaxar por cidades e vilas e aproveitar o patrocinio dos concellos", recoñece o autor. "Eu ao principio non tiña moi clara a idea, pensaba en metelos nun tren turÃstico e pasealos polas cidades, pero ao final optei por facer unha aventura calquera que se desenvolvese nun lugar concreto". O álbum "Buscando a Linda en Pontevedra" abrÃa as aventuras locais dos Bolechas, que teñen visitado xa Lugo, AmaÃa, Poio, Ferrol, Porriño, Redondela (onde coñeceron a célebre Coca), Baiona, Ortigueira (no festival celta, como non), Gondomar, Tomiño, Muros e Nigrán. AÃnda neste 2006 tiveron xa tempo para coñecer a festa da Reconquista en Vigo, o RÃo Lérez en Pontevedra (dentro da campaña "Puro Lérez" de rexeneración do curso) e, neste mesmo abril, Compostela. "Ao final de cada libro van reproducidas as ilustracións cos nomes das prazas e das rúas que saen no libro, para que os nenos as identifiquen e algúns ata encontran a súa casa", recoñece o autor. A iniciativa de facer cada un destes álbums alterna entre a propia editorial e os diferentes concellos, segundo recoñece o autor. "Ou ben a editorial visita o concello e lle propón un álbum ou ben é o concello que o solicita. Por exemplo no caso de Muros foi que me achegara eu a dar unha charla e o concelleiro dÃxome que a ver cando Ãan os Bolechas por alÃ, púxose en contacto coa editorial, e de aà saÃu o libro".
Cifras de edición
A tiraxe mÃnima dun tÃtulo dos Bolechas é, segundo aseguran desde a editora, tres mil exemplares, e o máis habitual son edicións de entre cinco mil e sete mil, sen contar con edicións patrocinadas da serie das viaxes. "Aà xa depende de como fose o acordo e de cantos queira tirar o concello", sinala Carreiro. "Por exemplo para o libro sobre a Reconquista de Vigo fixéronse uns quince mil porque querÃan repartilo de xeito masivo. Logo de cada un dos tÃtulos patrocinados, que se fan para o concello en capa branda, a editora fai pola súa conta unha edición en capa dura que incorpora á colección e que pon á venda". Ademais do que se publica en Galicia, a serie xa ten chegado a Portugal co tÃtulo de "Os Bochechas". "FÃxose unha venda de vinte e catro tÃtulos con tres mil exemplares cada un, o que supón 72.000 exemplares o pasado ano", explica Pepe Puga, de A Nosa Terra. "Agora quérennos facer outra compra igual". O éxito destes irmáns no paÃs veciño é tal que o propio Ministerio de Educación e a SecretarÃa de Medio Ambiente fixeron unha edición dos libros sobre a natureza como material recomendado nas aulas e desenvolveron a partir deles un proxecto de educación ambiental. Tamén no Concello de Vigo levan empregando estes personaxes para as súas campañas de educación viaria desde hai xa cinco anos, cuns 30.000 exemplares repartidos de "Os Bolechas van pola rúa".
Produtos relacionados
O éxito destes personaxes está a dar na aparición de máis produtos relacionados con eles. Por unha banda a editora publicaba a finais de 2005 a serie de sete volumes "Eu son..." no que cada un dos personaxes fala dos seus gustos, aspiracións e caracterÃsticas particulares. "A idea é que os rapaces aprendan a se recoñecer en galego. Con isto queremos facer unha campaña grande en centros escolares", sinalan desde a editora. Canda a eles, chegaron ás librarÃas as seis "Historias Animadas", nos que se pode ver os personaxes moverse ao pasar as follas. O público ten a disposición, cos mesmos protagonistas, unha serie de dezaseis cadernos para dar cor, lapis, mochilas e cadernos coa imaxe destes rapaces. AÃnda este Nadal a SecretarÃa Xeral de PolÃtica LingüÃstica repartÃa 185.000 postais para felicitar as festas entre os escolares do paÃs con eles como motivo. A editora decidiu seguir este camiño e comercializa xa dezaseis modelos de postais para as máis variadas ocasións, e hai lotes con oito convites para festas de aniversario. "O que queremos é normalizar cos Bolechas o que xa hai noutros mercados", destaca Puga.
Plans de invasión
Ante tanta aceptación non nos debe estrañar que exista un proxecto para facer unha versión animada da serie. "Levamos máis dun ano a lle dar voltas a iso. Penso que hai diversas propostas para facelo, pero o máis complicado é o orzamento, unha serie deste tipo é moi cara", sinala o autor. O salto a Internet está tamén nos planes de A Nosa Terra. "Imos facer un portal que se chamará `O mundo dos Bolechas´ onde vai haber xogos, unha especie de enciclopedia, fondos de escritorio, debuxos e mesmo un club", anuncia Puga. Antes que iso, a editora anuncia dúas novas series. "Imos lanzar unha que se chama `Eu cumpro...´ e que vai ir recollendo as diferentes idades. Serán libros onde estes personaxes fan festas de aniversario cos seus amigos, e sairán nun formato máis grande" destaca este editor. "Logo, para alén da edición de viaxes, imos facer outra máis tipo guÃa na que os irmáns realizan pequenas viaxes de fin de semana e escriben un diario sobre o que fan en cada sitio. Terá dez libros e amosará percorridos máis amplos e con máis información sobre zonas do paÃs como a Ribeira Sacra, a Costa da Morte ou Os Ancares". Un especial sobre os Dereitos do Neno editado co apoio da Vicepresidencia da Xunta e novos exemplares das diferentes coleccións irán completando ao longo do ano este mundo dos Bolechas. Entre o máis inmediato, imos ver novas aventuras en Cangas e en Monforte, e dous novos libros da colección xeral. De calquera xeito, a historia continúa, e desde a editora xa nos adiantan que están a barallar a posibilidade de facer descargas para móbiles con estes personaxes. A invasión só acaba de comezar.
Hai case cen tÃtulos que recollen dun ou doutro xeito, as aventuras dos Bolechas. Cada novo lanzamento consigue unha rápida aceptación do público máis novo ata o punto de conseguir converterse en todo un fenómeno social entre os galegos máis novos sen contar apenas con apoios publicitarios. Por vez primeira no noso paÃs, personaxes que parten dos libros para nenos conseguen os seus propios obxectos de mercadotecnia, chegan fóra das nosas fronteiras e ameazan aÃnda con continuar unha sorprendente expansión que arrincou hai só cinco anos.
A orixe
Todo comezou como unha iniciativa do prolÃfico Pepe Carreiro. "Foi un proxecto que presentei eu en A Nosa Terra", explica o autor. "QuerÃa facer unha serie con personaxes fixos e co único fin de divertir os primeiros lectores. Ademais, querÃa fuxir de fantasÃas e de leccións morais, a idea era só que pasasen un bo momento a ler o libro e que as aventuras fosen as que teñen os nenos todos os dÃas coas billas, as camas ou no parque". Unha familia de seis irmáns, Carlos, as xemelgas Loli e Pili, Braulio, Sonia e Tatá, canda ao cadelo Chispa, foron os protagonistas desta iniciativa, que axiña conseguiu unha boa aceptación entre os máis novos. Desde o primeiro "Os Bolechas fan maxia" do ano 2000, os irmáns teñen feito actividades tan variadas como lavar o can, mercar roupa, ir de excusión, de pesca, ao médico, ao supermercado, á praia, á aldea, ao circo, ao cine e á piscina. Carreiro meteu os irmáns nun parque de atraccións, en ascensor e en caravana, nun festival e mesmo nunha hamburguesarÃa. Tamén fixeron un carro, xogaron co computador, ás agochadas, ao baloncesto, perderon o can, namoraron, rifaron, fixeron pis e realizaron aÃnda un bo lote de actividades máis nun total de trinta e dous tÃtulos da colección principal.
Éxito e ritmos
"Teñen moi boa acollida. AÃnda hai pouco estiven en Santiago e quedei sorprendido pola cantidade de nenos que viñeron para que lles asinase os libros", apunta o autor. "Con outros traballos ves que son os pais os que din que gusta, pero aquà ves que son os propios nenos os que saben os nomes dos personaxes, que lles gustan e que mesmo dormen abrazados aos libros. Ata hai rapaces que non saben ler pero que os coñecen porque os pais lles contan as historias". Cada unha destas obras, feitas a bo ritmo, lévalle a Carreiro uns dez dÃas. De calquera xeito, desde o pasado ano recoñece que conta cun colaborador para lle dar cor aos volumes e manter o ritmo de edición. Este traballo frenético permitiu botar a andar "Os Bolechas queren saber...", unha colección que ten un enfoque máis didáctico. "Máis do que contar unha aventura trátase de amosar como funcionan as cousas", di Carreiro. Deste xeito, os irmáns xa teñen explicado o aire, a auga, a enerxÃa, o lixo, o solo, un castro, ou como funciona un parque de bombeiros, a policÃa local ou un acuario a través desta colección paralela, que xa rolda os quince tÃtulos. Por se fose pouco, hai aÃnda a serie "Os Bolechas descobren a natureza" con tÃtulos coma "A carballeira", "A lagoa", "A marisma" ou "O rÃo". Tamén existe a serie de tres tomos "Os bolechas coidamos a..." destinada á educación ambiental dentro do proxecto Axenda 21 escolar.
Viaxes
Non contentos aÃnda con tanto traballo, estes personaxes decidiron visitar un bo lote de localidades do noso paÃs na colección "Os Bolechas van de viaxe" que xa chegou aos 14 tÃtulos. "Esta serie foi unha idea da editorial, que querÃa poñelos a viaxar por cidades e vilas e aproveitar o patrocinio dos concellos", recoñece o autor. "Eu ao principio non tiña moi clara a idea, pensaba en metelos nun tren turÃstico e pasealos polas cidades, pero ao final optei por facer unha aventura calquera que se desenvolvese nun lugar concreto". O álbum "Buscando a Linda en Pontevedra" abrÃa as aventuras locais dos Bolechas, que teñen visitado xa Lugo, AmaÃa, Poio, Ferrol, Porriño, Redondela (onde coñeceron a célebre Coca), Baiona, Ortigueira (no festival celta, como non), Gondomar, Tomiño, Muros e Nigrán. AÃnda neste 2006 tiveron xa tempo para coñecer a festa da Reconquista en Vigo, o RÃo Lérez en Pontevedra (dentro da campaña "Puro Lérez" de rexeneración do curso) e, neste mesmo abril, Compostela. "Ao final de cada libro van reproducidas as ilustracións cos nomes das prazas e das rúas que saen no libro, para que os nenos as identifiquen e algúns ata encontran a súa casa", recoñece o autor. A iniciativa de facer cada un destes álbums alterna entre a propia editorial e os diferentes concellos, segundo recoñece o autor. "Ou ben a editorial visita o concello e lle propón un álbum ou ben é o concello que o solicita. Por exemplo no caso de Muros foi que me achegara eu a dar unha charla e o concelleiro dÃxome que a ver cando Ãan os Bolechas por alÃ, púxose en contacto coa editorial, e de aà saÃu o libro".
Cifras de edición
A tiraxe mÃnima dun tÃtulo dos Bolechas é, segundo aseguran desde a editora, tres mil exemplares, e o máis habitual son edicións de entre cinco mil e sete mil, sen contar con edicións patrocinadas da serie das viaxes. "Aà xa depende de como fose o acordo e de cantos queira tirar o concello", sinala Carreiro. "Por exemplo para o libro sobre a Reconquista de Vigo fixéronse uns quince mil porque querÃan repartilo de xeito masivo. Logo de cada un dos tÃtulos patrocinados, que se fan para o concello en capa branda, a editora fai pola súa conta unha edición en capa dura que incorpora á colección e que pon á venda". Ademais do que se publica en Galicia, a serie xa ten chegado a Portugal co tÃtulo de "Os Bochechas". "FÃxose unha venda de vinte e catro tÃtulos con tres mil exemplares cada un, o que supón 72.000 exemplares o pasado ano", explica Pepe Puga, de A Nosa Terra. "Agora quérennos facer outra compra igual". O éxito destes irmáns no paÃs veciño é tal que o propio Ministerio de Educación e a SecretarÃa de Medio Ambiente fixeron unha edición dos libros sobre a natureza como material recomendado nas aulas e desenvolveron a partir deles un proxecto de educación ambiental. Tamén no Concello de Vigo levan empregando estes personaxes para as súas campañas de educación viaria desde hai xa cinco anos, cuns 30.000 exemplares repartidos de "Os Bolechas van pola rúa".
Produtos relacionados
O éxito destes personaxes está a dar na aparición de máis produtos relacionados con eles. Por unha banda a editora publicaba a finais de 2005 a serie de sete volumes "Eu son..." no que cada un dos personaxes fala dos seus gustos, aspiracións e caracterÃsticas particulares. "A idea é que os rapaces aprendan a se recoñecer en galego. Con isto queremos facer unha campaña grande en centros escolares", sinalan desde a editora. Canda a eles, chegaron ás librarÃas as seis "Historias Animadas", nos que se pode ver os personaxes moverse ao pasar as follas. O público ten a disposición, cos mesmos protagonistas, unha serie de dezaseis cadernos para dar cor, lapis, mochilas e cadernos coa imaxe destes rapaces. AÃnda este Nadal a SecretarÃa Xeral de PolÃtica LingüÃstica repartÃa 185.000 postais para felicitar as festas entre os escolares do paÃs con eles como motivo. A editora decidiu seguir este camiño e comercializa xa dezaseis modelos de postais para as máis variadas ocasións, e hai lotes con oito convites para festas de aniversario. "O que queremos é normalizar cos Bolechas o que xa hai noutros mercados", destaca Puga.
Plans de invasión
Ante tanta aceptación non nos debe estrañar que exista un proxecto para facer unha versión animada da serie. "Levamos máis dun ano a lle dar voltas a iso. Penso que hai diversas propostas para facelo, pero o máis complicado é o orzamento, unha serie deste tipo é moi cara", sinala o autor. O salto a Internet está tamén nos planes de A Nosa Terra. "Imos facer un portal que se chamará `O mundo dos Bolechas´ onde vai haber xogos, unha especie de enciclopedia, fondos de escritorio, debuxos e mesmo un club", anuncia Puga. Antes que iso, a editora anuncia dúas novas series. "Imos lanzar unha que se chama `Eu cumpro...´ e que vai ir recollendo as diferentes idades. Serán libros onde estes personaxes fan festas de aniversario cos seus amigos, e sairán nun formato máis grande" destaca este editor. "Logo, para alén da edición de viaxes, imos facer outra máis tipo guÃa na que os irmáns realizan pequenas viaxes de fin de semana e escriben un diario sobre o que fan en cada sitio. Terá dez libros e amosará percorridos máis amplos e con máis información sobre zonas do paÃs como a Ribeira Sacra, a Costa da Morte ou Os Ancares". Un especial sobre os Dereitos do Neno editado co apoio da Vicepresidencia da Xunta e novos exemplares das diferentes coleccións irán completando ao longo do ano este mundo dos Bolechas. Entre o máis inmediato, imos ver novas aventuras en Cangas e en Monforte, e dous novos libros da colección xeral. De calquera xeito, a historia continúa, e desde a editora xa nos adiantan que están a barallar a posibilidade de facer descargas para móbiles con estes personaxes. A invasión só acaba de comezar.