A cronoloxía dunha mostra

Que o arrecendo a Frida Kahlo anegue Compostela durante tres meses non foi cousa doada. O legado da pintora mexicana está catalogado como patrimonio nacional, que fai que o goberno mexicano sexa reticente a prestar material orixinal da artista. Ademais, a súa obra estaba solicitada por múltiples museos de todo o mundo, entre eles, a Tate Modern de Londres. Pero a Fundación Caixa Galicia non se deixou amedrentar por todos os trámites, fixo valer a súa consolidada traxectoria e apostou pola que será a mostra que marque un antes e un despois. Teresa Porto, a directora da Fundación repasa con Culturagalega.org a cronoloxía desa negociación.

A orixe
Teresa Porto explica que a A idea xorde a finais do 2003, cando Rosario Sarmiento (directora de proxectos culturais da Fundación) ve unha exposición sobre Frida en Milán e propón facer unha mostra similar. A partir de aí, comeza o traballo de organización. Teresa continúa explicando que a min, polo cargo que ocupo, comezo en xaneiro de 2004, a facer as negociacións.

A idea orixinal era facer simplemente unha exposición, co seu correspondente catálogo, que trouxera a obra de Frida Kahlo. Pero as cousas cambiaron co transcorrer dos meses. As principais xestións para abordar todo este traballo partían por negociar co Museo Dolores Olmedo Patino, onde se alberga boa parte do seu legado, e o do seu marido, Diego Rivera.

As negociacións
Pero as negociacións son un camiño duro, lento e moi traballoso. Teresa Porto explica que todas as xestións fixéronse durante un ano e medio, no que houbo avances, paros, novos avances e novos paros, por iso levou tanto tempo. Os principais atrancos viñan por cuestións intrínsecas aos trámites habituais da organización dunha mostra como son os temas de negociación, condicións de contratación, as condicións económicas, traslado de obra e mesmo causas externas. A isto engádese, explica Teresa que a obra de Frida Kahlo está catalogada como patrimonio nacional, por iso, ademais de negociar coa Fundación Dolores Olmedo, había que negociar co propio goberno. Non foi cousa doada. Como anécdota, explica Teresa Porto, no meu ordenador cheguei a ter ata quince copias diferentes do contrato, debido aos múltiples cambios e correccións que houbo que facer ata o último momento. E iso que contamos coa inestimable colaboración de Carlos Philips (fillo de Dolores Olmedo e membro da fundación que leva o seu nome).

A principal causa externa que atrasou os procedementos foi que, mentres a Fundación Caixa Galicia loitaba por achegar o testemuño de Frida, a Tate Modern Gallery de Londres aparece en escena anunciando a súa intención de acometer unha revisión do mito. De repente, a obra de Frida ten dous apetecedores en Europa. Entón, apunta Teresa, houbo que engadir outra parte máis á hora de facer negociacións, era a Tate coa que tiñamos que negociar asuntos de tipo económico e técnico.

Xa na casa
En Galicia a dúbida estivo entre as sedes de Santiago e a da Coruña que, por cuestións de datas, se descartou completamente. Deste xeito Teresa Porto explica a elección da sede santiaguesa (Rúa do Vilar, 19) para montar a mostra. Pensamos que pola propia sala en si, a sede de Santiago encaixaba ben coa obra de Frida Kahlo porque é una obra pequena, de análise, con cadros que precisan moita iluminación para apreciar os detalles. De feito, o propio Carlos Philips quedou encantado coa sede cando a visitou antes da súa inauguración. Ademais das condicións de seguridade e exposición, completa Teresa Porto, Santiago é a cidade máis turística de Galicia. Un feito que tamén condicionou a escolla.

Nese momento a idea, xa moito máis perfilada, cambiou de orientación. Inicialmente centrabámonos na exposición, explica a directora, pero ante o interese dos medios de comunicación, pensamos en facer un programa moito máis completo que incorporara diferentes mostras da arte e da cultura mexicana. Foi así como se foron configurando os ciclos de música, de cinematografía e de cociña mexicana. Esta tamén é a razón pola que se fixo mercadotecnia, un feito inaudito en toda a traxectoria cultural de Caixa Galicia co interese de que a xente puidera levar unha mostra dese resultado. E os resultados non poden ser mellores. En dez días houbo 20.000 visitas e unha cantidade importante de vendas. As nosas previsións iniciais, estima a directora, era que un 2-3% dos visitantes levaran un pequeno recordo, pero as cifras son claramente superiores.

Ollar cara adiante
Pero toda a obra de Frida non se podería entender sen a do seu marido, Diego Rivera. Cando un comeza a entrar no mundo de Frida Kahlo, explica Teresa Porto, descubre que é inseparable do mundo do seu marido, que son dúas dimensións que precisan explicarse xuntas. Unha afirmación que se traduce en que o equipo de Caixa Galicia está a traballar para traer a obra de Diego Rivera. Tentaremos que sexa no 2006 e procuraremos traer o seu traballo que nunca saíu de México, que é o Diego de cabalete, certamente diferente do Diego muralista que todos coñecemos.

Frida foi o gran proxecto deste ano, e o espello no que se ha de mirar a Fundación Caixa Galicia á hora da súa programación. Os nosos obxectivos pasan pola promoción da cultura é dúas vertentes, explica Teresa Porto, a da cultura galega e a da cultura en Galicia. Con mostras como esta tentamos cumprir a segunda parte, obra de grandes artistas de primeiro nivel que dificilmente virían a Galicia. Iso si, sen deixar de dar a coñecer os traballo dos nosos artistas a nivel internacional.

Receitas con sabor a Frida

CEVICHE (Para 10 persoas) Ingredientes: 1 quilo de cherna en anacos 2 cuncas de zume de limón 1/3 cunca de aceite de oliva 3 dentes de allo 500 grs. de tomates picados 1 cunca de cebola picada 1/3 cunca de pirixel de cilantro 1 culleradiña de ourego 1 culleradiña de sal Pementa moída 3 pementos 2/3 cunca de olivas picadas Preparación: Poñer o peixe en anacos nun recipiente refractario. Agregar o zume do limón e deixar repousar por espazo de 2 ½ horas. Quentar o aceite nunha tixola e agregar os allos e deixalos dourar. Sacar do aceite e deixar enfriar. Pelar e quitarlle as pepitas aos tomates reservando o zume. Picalos, poñelos nun refractario fondo xunto coa cebola, ourego, sal, pementa, chiles e olivas. Incorporar todo. Escorregar o peixe, agregar a mestura anterior e o cilantro picado, mesturando todo. Métese na neveira ata o momento de sacalo á mesa. Sérvese con galletas salgadas ou con totopos de millo (nachos).

Receitas con sabor a Frida

GUACAMOLE Para aperitivo de 10 persoas Ingredientes: 1 Kg. de aguacates 1 cebola picada 2 tomates picados en anacos 1 cunca de cilantro 1 lato de salsa verde mexicana 1 cullerada de aceite de oliva 1 chisco de sal Preparación: Sacar a polpa de los aguacates e reservar os osos. Cun garfo machucar o aguacate ata conseguir un puré. Engadir a cebola picada, os tomates picados, a salsa verde, o aceite e a sal. Engadir o cilantro. Se non se vai usar no momento agréganse dous ou tres osos de aguacate para que non se oxide.

Receitas con sabor a Frida

MARGARITAS Ingredientes: Unha onza de tequila Unha onza de Triple seco ou Cointreau Unha onza de zume de lima acabado de espremer Sal fina Un gallo de lima Xeo moído Preparación: Pasar un gallo da lima polo bordo duha copa para humedecelo e logo pousalo nun prato coa sal. Encher unha cocteleira co xeo e agregar o tequila, cointreau e o zume de lima. Axitar enerxicamente e servir.

Receitas con sabor a Frida

BOLIÑAS DE NOZ Ingredientes: 1 lata de leite condensada (250 ml.) 1 paquete de galletas pulverizadas 250 grs. de noz picada Azucre glass Preparación: Mesturar o leite condensado coas galletas e a noz ata ter unha masa uniforme. Con esta masa facer bolas do tamaño dunha uva. Logo, pasalas polo azucre glass ata cubrilas completamente.

O Universo Atormentado

Propiedade Museo Dolores Olmedo Patino
© Banco de México e INBAL México.

A exposición de Frida Kahlo calla entre o público e abre un novo camiño para a Fundación Caixa Galicia