É xeral a idea de que Galicia ten de xeito histórico unha falta de industria que moitos non dubidan de cualificar de endémica. Se ben iso é certo en boa medida, existe toda unha historia, composta maiormente de tentativas puntuais, sobre a industrialización moderna de Galicia. Este outono a Fundación Barrié achéganos á súa nova sede en Vigo esa historia a través da mostra Galicia Industrial (c.1750-2005).
Hai xa case tres anos que comezou o traballo deste ambicioso proxecto. Ademais da exposición que se vai poder ver na nova sede da Barrié, o proxecto engloba a publicación da monografía El empeño industrial de Galicia. 250 anos de historia, 1750-2000 con máis de catrocentas páxinas e que pretende ser, segundo a Barrié, referencia obrigada para os estudosos da nosa historia. O profesor da Universidade de Barcelona Jordi Nadal e Joám Carmona, da Universidade de Santiago de Compostela, foron os encargados desta laboriosa investigación coma autores do libro e comisarios da mostra. Segundo Carmona,A monografía ten unha parte moi importante de investigación nova, hai un traballo de biblioteca e de arquivos e tamén visitas, traballo de catalogación e busca de pezas para a mostra. A Historia Industrial non é unha das áreas máis desenvolvidas en Galicia, recoñece Carmona. Meijide Pardo foi un precursor nesta materia, e logo hai algún grupo de investigación e estudosos locais. Gustaríanos que a mostra e mais o libro sirva para que outra xente se anime a investigar, a criticarnos e a completar.
Obxectos da industria
En total son 141 os artefactos que se poderán ver a partir do vinte e oito de outubro entre máquinas, maquetas, accións e títulos. Canda a isto, unha selección de dez audiovisuais procedentes de diferentes empresas, institucións e coleccións privadas amosan diferentes épocas da nosa evolución industrial. Unha peza que nos parece moi destacada é unha máquina de vapor que pertenceu a Conservas Goday, a primeira fábrica moderna e de importancia que se fixo en Galicia neste sector, sinala Carmona. Os investigadores localizaron esta peza na Illa de Arousa, concello que pretende abrir un museo nas antigas instalacións desta fábrica. A máquina era un elemento moi importante nas primeiras conserveiras en Galicia, e quedan moi poucas a nivel estatal. Representando a industria tradicional encóntranse curiosidades coma un brunidor de coiros que saíu de Picusa. Esta é unha fábrica de coiros que segue funciona en Padrón desde 1810, o que a fai a empresa en funcionamento máis antiga de Galicia canda ao Arsenal de Ferrol, explica o comisario. Logo os estaleiros de Vigo e de Ferrol cederon maquetas de barcos, que son do máis rechamante da mostra e que permiten ver moi ben como evoluíu a construción naval en Galicia.
O comezo
O liño, a cerámica tradicional, as ferrerías e a primeira industria da salgadura foron os exemplos pioneiros da industria galega. A mediados do século XVIII Galicia exportaba produtos manufacturados de calidade recoñecida, competindo a moi bo nivel con outras zonas. Sen embargo, cen anos despois, o noso país comezaba a se situar nos vagóns de cola do tren da industrialización. ·Ninguén a mediados do século XVIII pensaba que Galicia podía quedar atrás na industrialización, apunta Carmona. A substitución do liño, no que o noso país era líder, polo algodón, a falta de circuítos industriais e a evasión de capitais minaron aos poucos a potencial industria da nosa terra. Ademais deste período inicial, a mostra divide a nosa historia industrial en diferentes etapas marcadas, respectivamente pola instalación da industria conserveira, a explotación hidroeléctrica e o desenvolvemento dos sectores da automoción e do téxtil a partir dos anos setenta.
Tentativas históricas
A partir do seu estudo, os investigadores conclúen que é falso o mito de que a industrialización non se deu no noso país ata os anos sesenta. Hai unha tradición industrial importante e unha teima continua ao longo dos últimos douscentos cincuenta anos por construír unha industria con empresarios moi innovadores que moitas veces non saíron adiante. Este historiador sinala que, a pesar do índice de fracasos, non se pode esquecer que o sector da conserva resultou ser un éxito industrial que continúa coma un dos máis importantes do mundo. Dun xeito semellante, o desenvolvemento de sectores coma a madeira, a confección ou a automoción non deixan de ser importantes.
Dentro desa historia de intentos, Carmona destaca iniciativas coma a do Marqués de Sargadelos, fixo primeiro alto forno privado de España e a primeira empresa que fabricou louza de consumo popular, sinala. Tamén a fábrica de vidros da Coruña foi pioneira e marcou toda a industria do vidro estatal a través emigración dos seus operarios. A partir de 1880 hai cousas moi destacadas, coma a empresa Barro Chavín, que foi das primeiras en fabricar pezas de aceiro para automoción. Ou en Padrón Lámparas Iria, que foron tamén pioneiros en fabricar lámpadas eléctricas. Os estaleiros, o proxecto Zeltia en Porriño ou os grandes encoros de Fenosa son outros dos fitos industriais que sinala o investigador.
Inauguración
Con este ambicioso proxecto, a Fundación Barrié inaugura a súa nova sede en Vigo, un edificio de Manuel Gómez Román que, restaurado polos arquitectos Luís Moreno Mansilla e Emilio Tuñón Álvarez pretende converterse nun dos eixes de referencia cultural da cidade. Varias salas de exposicións, un auditorio de trescentas prazas, aulas e instalacións para diferentes actividades completan unhas completas instalacións. Logo do peche, o vindeiro vinte e dous de xaneiro, a mostra trasladarase á sede coruñesa da fundación. Carmona sinala que penso que calquera visitante pode encontrar na mostra un elemento que forme parte da súa propia historia. Será cousa de o comprobar, entón.
