Un informe asegura que as empresas do téxtil deberán concentrarse para seren competitivas

Moda elástica

Florentino, Antonio Pernas, Caramelo, Kina Fernández, Roberto Verino… son algunhas das empresas que acuñaron nos noventa o concepto de “moda galega”. Foron os abandeirados dun movemento que ligaba deseño de producto, produción, comercialización e comunicación da imaxe de calidade e de deseño poñendo prendas de gama media-alta. Tres décadas despois, co cambio do escenario, xorden as dúbidas sobre o modelo de negocio ¿é preciso un cambio?

Hai uns días, as páxinas de economía dos medios de comunicación galegos recollían a noticia de que Antonio Pernas se integraba dentro do grupo empresarial Caramelo. Coa operación (que os medios cifraron en 3.5 millóns de euros) anunciaron que non sería un proceso illado, senón que lle seguirían máis negociacións desde tipo. A absorción non quere dicir que Antonio Pernas desapareza como marca (seguirá habendo roupa fabricada baixo con este nome), senón que unen as súas forzas para poder competir no mercado. Antonio Pernas deixou de ser a empresa familiar na que desde a súa muller, María Freire, ata o seu fillo, Antón, formaban parte do equipo creativo para ser un dos puntos fortes dunha empresa moito máis forte e ambiciosa.

A Asociación Téxtil de Galicia (ATEXGA), sociedade sen ánimo de lucro que agrupa as principais empresas do sector, considera que “é un fenómeno illado”. Pero Pedro Figueroa, catedrático do Departamento de Organización de Empresas e Marketing e coordinador dun informe sobre o sector do Instituto de Desenvolvemento de Caixanova, asegura que non é así. Este catedrático cre que “en xeral, as estratexias de concentración empresarial na cadea de textil-confección-moda serán frecuentes, e en Galicia, as estratexias de cooperación serán cada vez máis necesarias para manterse no mercado, reducindo o elevado grado de atomización existente na actualizade”. En resumidas contas, procesos como este permitirán ás empresas galegas ser grandes manténdose pequenas. Situacións que son vez máis necesarias dado o incremento da intensidade competitiva xa que o mundo está cada vez máis globalizado e internacionalizado.

O concepto e a súa realidade
Nos oitenta, un grupo de deseñadores, tendo como referencia o incremento da demanda desde os anos sesenta, decidiron aliarse para converter a moda nun sector industrial e tecnolóxico. A todo ese fenómeno chamárono “Moda Galega” que, segundo figura no web do IGAPE, demostrou que nos noventa se converteu nun sector expansivo que foi estendendo os seus mercados e que o levou a consolidarse como un sector clave na economía galega. Para comunicárense crearon unha asociación, ATEXGA, que é a que os representa e que hoxe está formada por máis firmas das que no seu momento acuñaron o concepto. ATEXGA é Adolfo Domínguez, Unicén, Roberto Verino, Kina Fernández, Jealfer, Montoto, Mafecco, Caramelo, Pili Carrera ou Selmark. Entre os seus obxectivos están fomentar a promoción e dinamización do sector, apoio ao comercio exterior, servizos de asesoría e promover a implantación e difusión das novas tecnoloxías ao mundo do téxtil. Sobre todo agora, cando a supresión dos aranceis ás importancións fixo que o modelo de negocio se tambalee.

Pedro Figueroa apunta que “o concepto “Moda Galega” como tal non é percibido nin polas empresas galegas nin polo mercado como un activo básico no seu posicionamento competitivo. No mercado internacional non é perceptible a imaxe de Moda Galega como paraugas que agrupe a todos os productos téxtiles feitos en Galicia, sendo moito máis recoñecidas e valoradas as propias marcas das empresas”. O concepto, ademais de vender prendas confeccionadas, implicaba un “plus”: o da calidade. Pero este catedrático cre que o concepto “precisa un redeseño, non ligalo tanto ás empresas que ofrecen roupa de gama media ou media-alta senón que hai que estendelo ao mercado, relacionalo coa capacidade de deseño, e coa comercialización. O problema non é a moda galega senón a promoción da marca. Non é só vender un estilo de vida, é un saber-facer e un marchamo empresarial”. Cara ese camiño ha de apuntar o sector.

Os retos da moda actual
Todas esas impresións están escritas e debidamente xustificadas nun informe elaborado polo Instituto de Desenvolvemento de Caixanova e no que Pedro Figueroa participou como coordinador. Nese documento asegurábase que a día de hoxe é imposible competir en custos coas importacións dos países asiáticos. Por iso, Pecdro Figueroa asegura que cómpre “apostar pola diferenciación en base a atributos como a calidade, o deseño, a atención ao cliente, a innovación ou a imaxe de marca”. Un punto no que tamén coinciden desde ATEXGA que afirma estar “nun momento difícil e pensamos que no futuro próximo, será fundamental o investimento en marca, porque a calidade, o valor engadido será o que diferencie un producto doutro”.

No informe de Caixanova tamén se apuntaban noutras liñas: a importancia da innovación dos productos, a creación de valor engadido, a importancia dos movementos de deslocalización empresarial (que buscan as vantaxes comparativas que ofrecen as zonas cunha mano de obra máis barata para realizar as actividades que implican un menor valor engadido no producto final), así como a necesidade da reestruturación empresarial apoiada nunha maior profesionalización dos niveis directivos e de xestión das empresas.

A maior parte das críticas aseguraban a necesidade de avanzar no concepto de cultura empresarial. Pero é algo que non se cambia da noite para a mañá, senón un proceso que require unha perspectiva con maior tempo. De todos xeitos, Pedro Figueroa apunta que xa se vai facendo algo neste sentido como é “unha maior cultura de cooperación, unha maior actitude proactiva por parte das empresas da cadea, unha maior vocación internacionalizadora das empresas, maior concienciación sobre o impacto das actividades empresariais no medio e a importancia de apoiar o desenvolvemento sostible do contorno mediante sistemas de xestión medioambiental”.

Figueroa asegura que “é importante establecer uns mecanismos de comunicación e cooperación entre o ámbito académico e o mundo empresarial, acadando beneficios por ambas partes, para potenciar, entre outros aspectos, innovación, formación e información”.

Inditex: un caso á parte
Desde hai unha década sempre se fala sobre Inditex e o seu modelo de negocio como un producto de éxito. Era o gran xigante da moda galega que ofrecía roupa que mimetizaba os deseños das grandes firmas a prezos moi baratos e que foron confeccionadas fóra. Era a compañía galega con maior proxección internacional que se gababa de ter un modelo de negocio ideado desde Arteixto pero que trunfaba en todo o mundo. Sen embargo, a semana pasada Inditex sorprendeu ao sector téxtil cando o seu conselleiro-delegado, Jose María Castellanos, asegurou que cometeran erros nas coleccións de muller en Zara que se traduciron nun estancamento das vendas. Pero ademais de asumir o erro, desde o equipo de Inditex advertiron que “o modelo de negocio é así, pero non por iso quebrou”. A Inditex quédalle moito camiño por diante e isto foi un aviso de que o mercado é inestable e moi esixente.

Pedro Figueroa asegura que “o que está claro é que en calquera sitio do mundo Inditex é a única marca internacionalmente coñecida pero foi reflexo dun saber-facer único e con resultados efectivos”. E cara ese modelo é o que hai que tender. O informe coordinado polo Departamento Organización de Empresas e de Marketing da Universidade de Vigo aseguraba que o importante é onde se deseña, onde montas a estratexia, porque é un proceso que esixe moita calidade e moita innovación. “E nisto en Galicia, asegura Pedro Figueroa somos unha potencia”.