O 76,45 da xente que estudia danza en Galicia faino en centros privados

Estudar cos pés

Bailar é consubstancial á natureza humana. Pero a maior parte tómao como unha afección ou unha distracción e nunca como unha forma de vida. Durante o curso pasado estudaron danza en Galicia máis 1.200 personas, pero a maior parte fíxoo en centros privados e de forma non regrada, é dicir, uns estudos que non os levan a ningún título nin seguen un currículo oficial. A danza é, dentro das ensinanzas artísticas, a irmá esquecida.

As cifras falan por si soas: 16.895 persoas cursaron estudos de música no curso pasado mentres que no caso da danza, a cifra descende ata os 1.211 alumnos. Se fixeramos un estudo por xéneros, veriamos que se no caso da música existe unha certa igualdade, no caso da danza é exclusivamente para mulleres. Sen caer nos tópicos o que queda claro é que os estudos de danza son as mulleres o que o ritmo ao baile.

Desde que a LOGSE lle deu ás ensinanzas artísticas (danza, música, teatro e artes plásticas e deseño) o mesmo estatus que ao réxime de estudos ordinarios (primaria, secundaria e os estudos universitarios) en Galicia multiplicáronse os centros de danza. Pero en proporcións desiguais. Se no caso da música se multiplicaron os conservatorios e as escolas municipais foron concedéndolle un réxime regrado ao ensino, no caso da danza a situación foi máis polo eido privado. Volvemos ás cifras. Dos 16.895 alumnos matriculados no curso pasado en estudos de música, 12.393 fixérono en centros públicos. Unha situación moi lonxe do que acontece na danza, onde se invirte a tendencia xa que 926 personas estudaron en centros privados e 285 o fixeron na pública.

A teoría
Se trazaramos unha liña horizontal sobre un mapa de Galicia obteríamos un panorama da situación do ensino da danza no noso país. Só existen centros públicos nas provincias da Coruña e de Lugo. Na da Coruña houbo desde sempre tradición e na cidade herculina é onde está implantada a única compañía de Ballet pública que hai en Galicia. Trátase da escola da unidade de produción do Rey de Viana, onde se imparten os graos medios e elementais (o grao medio ten como obxectivo primordial ensinar ao alumnado a danza como linguaxe artística e como medio de expresión cultural, mentres que o grao medio pretende avanzar no dominio técnico e o desenvolvemento artístico que lle permite o acceso ao mundo profesional).

Na provincia de Lugo desde o ano 2002 conta co segundo Conservatorio Profesional de danza, que tamén imparte ata o grao elemental. Unha vez que os alumnos teñen superado o grao medio (que é cando cumpren 18 anos), e se deciden seguir coa danza deben marchar a Madrid, a un conservatorio superior para facer o último ciclo.

Aínda que a provincia de Pontevedra non conta con ningún centro público de ensino de danza, conta con 444 alumnos repartidos nas 11 escolas e centros autorizados de danza. A provincia de Ourense é na que hai menos adeptos, con 120 matriculados. En todo caso, regrada ou non regrada, a danza é unha disciplina que se mantén invariable co paso do tempo.

Nos centros autorizados séguese un currículo aprobado polo Ministerio, mentres que nas escolas privadas, pode abrirse a novas especialidades e novas técnicas moito menos ríxidas e máis atractivas. Por exemplo, este mes vaise inaugurar en Compostela o “Laboratorio de movementos”, unha escola nova de danza que pretende ofrecer unha ensinanza variada que parte da base do ballet clásico para achegar os principios da danza contemporánea, ensinar a facer coreografías, cursos para controlar o movemento en relación ao espazo, ao tempo e ao ritmo, ademais de ensinar a técnica de Pantomima.

A práctica
Segundo os datos ofrecidos polo IGAEM, 48.446 persoas seguiron espectáculos de danza durante o ano pasado (non inclúe nesas contas os espectadores que seguiron as presentacións da unidade de produción, é dicir, o Ballet Rey de Viana). Corresponde a un 15% dos espectadores totais do ano. Cómpre lembrar que o ano pasado foi Xacobeo, polo que as porcentaxes son sensiblemente superiores ás dun ano ordinario, sen tantos eventos programados. Pero o que queda claro é que existe unha minoría á que lle gusta á danza.

O calendario de actividades e de festexos do ano inclúe citas nas que a danza conta cun espazo indiscutible. Santiago acolle o festival de danza alternativa “En pé de Pedra” que é un bo escaparate para medir a situación e o nivel no panorama estatal. Desde o ano pasado, a Feira de Teatro acolle actuacións de danza e durante dúas sesións ao ano convértese na sede da mostra de teatro universitario. Pola súa parte, A Coruña acolle “Festival Urbano de danza Contemporánea” que pretende unir coreografías e espazos urbanos. As principais cidades de Galicia que teñen escolas de danza celebran o día internacional da danza (o 29 de abril) da forma que mellor saben facelo: con actuacións que achegan o baile á xente. E todo isto sen esquecernos das programacións culturais das entidades financeiras que sempre programan representacións de ballet clásico con títulos de cartel moi coñecidos pero con compañías foráneas pouco representativas. Por último, a Xunta creou desde o 2003 unha rede de danza que chega a Santiago, Narón, Carballo, A Coruña, Vilagarcía, Ribadeo, Tui e Ourense na que programa unha mostra de danza con compañías estatais e galegas.