O homenaxeado nesta edición do DÃa das Letras Galegas, XaquÃn Lorenzo, manifestou nas súas investigacións a relación entre o home e a casa e desta coa terra. Se o home é escritor, esa casa poida que se conserve, como un museo, todo o seu leigado. Son as Casas-museo, cuxos directores veñen de propoñer nunhas xornadas camiños literarios para darse a coñecer.
Neste mes de maio, o Consello da Cultura Galega organizou unhas xornadas nas que, segundo o seu coordinador, Gonzalo Rei Lama “houbo dúas conclusións, porque as xornadas se dividiron en dous dÃas: o primeiro para analizar a visión dos autores, e o segundo, para confirmar a personalidade dos autores dentro do imaxinario popular como personaxes de referencia cultural, social e identitaria dunha comunidade”. Como o propio XaquÃn Lourenzo deixou escrito “o home lÃgase directamente á casa do mesmo xeito que a casa se xungue á terra, sendo asà a vivenda un vencello que xungue ao home coa xeografÃa dun xeito Ãntimo”.
Primeiro andar: A visión dos autores
Entre a cociña, o salón a biblioteca ou a habitación queda un pouco da esencia dun escritor. Hai, como dixo Xosé LuÃs Méndez FerrÃn na súa intervención, unha pantasma que pervive entre as catro paredes e que temos que recuperar. Por iso, explica Rei Lama “a casa museo ten unha dimensión máis doméstica que os museos en xeral. Alà están as relacións que el tivo, polas que foi coñecendo as cousas, as crenzas da sociedade na que está, a tribu, e logo están as súas bibliotecas, os seus papeis, os seus recordos, todas esas cousas que unha persoa xunta na súa casa e que dan pista da súa personalidade”. Polo tanto, a través da casa-museo, pódese coñecer a unha persoa, e é unha forma atractiva de promover a vida e a obra dun autor.
En Galicia hai dez centros deste tipo (a casa de Ramón Cabanillas, Xulio e Francisco Camba, RosalÃa de Castro, Curros EnrÃquez, Wenceslao Fernández Flórez, Ramón Otero Pedraio, Emilia Pardo Bazán, LuÃs Seoane, e as dúas de Valle-Inclán unha en Vilanova de Arousa e outra na Pobra do Caramiñal) pero non todas elas son iguais. Rei Lama explica que “hai algunhas casas museo, que non son propiamente asÃ, senón que teñen depósito da biblioteca do autor e traballan arredor deses fondos”. Pero non é o único punto discordante, xa que “outra diferencia é a importancia dos fondos, que nunhas casas é moi grande, e noutras casas é verdadeiramente pequena”.
Por exemplo, a Casa Museo RosalÃa de Castro que dirixe Gonzalo Rei Lama, réxese por unha Fundación que leva o nome da escritora, que se fundou en 1947 coa única finalidade de mercar e de conservar a casa. “O que pasa é que, explica o seu director, a fundación non quere quedar aà e ademais de conservar a casa foi ampliando as súas instalacións, fai actividades arredor da cultura galega, e desde hai uns anos inaugurou o centro de estudios rosalianos que depende dun fondos económicos estábeis que permitan organizar unha actividade continuada”.
Segundo andar: as rutas literarias
O segundo dÃa das xornadas centrouse nas rutas literarias e, sobre todo, nos fÃos de unión que se estabeleceron cos roteiros literarios co centro e norte de Portugal. “InÃciase, explica Rei Laman, unha relación que pode ser moi interesante para as Casas-Museo dos dous paÃses, para unha relación futura dun intercambio de cousas, abrindo unha posibilidade de traballo e de estudio destes autores”.
De momento, hai unha reunión entre as casas de Castelo Blanco e RosalÃa para o vindeiro mes de xuño, para crear unha forma de traballar conxunta. Unha xuntanza que se concretará o ano que vén coa inauguración da Casa-Museo de Castelo Blanco, cando se fará un encontro entre os museos deste tipo portugueses cos das provincias fronteirizas, non son só as galegas, senón tamén as de Castela León e de AndalucÃa.
A proposta: un camiño literario galego
E ademais destas propostas de camiños literarios, LuÃs González Tosar, presidente do Pen Club, acudiu ás xornadas para disertar sobre unha ruta literaria galega. Como o escritor recoñece, “serÃan unha serie de itinerarios relacionados non só coas Casas-Museo, senón contando con certos espazos naturais, fÃsicos, e xeográficos. Vecellando o que é a paisaxe, que está moi presente na tradición literaria galega, con elementos significativos da historia”.
Tosar trazou, sen entrar en detalles, uns sete ou oito itinerarios que seguirÃan un recorrido, que levarÃa por varios escritores e varias etapas que abranguen desde “o percorrido da Galicia medieval das cantigas, o percorrido da nosa literatura galego-medieval e logo entrar aos séculos escuros e finalmente o século XX, e sempre a través das Casas-Museo e o seu contorno”.
Neste mes de maio, o Consello da Cultura Galega organizou unhas xornadas nas que, segundo o seu coordinador, Gonzalo Rei Lama “houbo dúas conclusións, porque as xornadas se dividiron en dous dÃas: o primeiro para analizar a visión dos autores, e o segundo, para confirmar a personalidade dos autores dentro do imaxinario popular como personaxes de referencia cultural, social e identitaria dunha comunidade”. Como o propio XaquÃn Lourenzo deixou escrito “o home lÃgase directamente á casa do mesmo xeito que a casa se xungue á terra, sendo asà a vivenda un vencello que xungue ao home coa xeografÃa dun xeito Ãntimo”.
Primeiro andar: A visión dos autores
Entre a cociña, o salón a biblioteca ou a habitación queda un pouco da esencia dun escritor. Hai, como dixo Xosé LuÃs Méndez FerrÃn na súa intervención, unha pantasma que pervive entre as catro paredes e que temos que recuperar. Por iso, explica Rei Lama “a casa museo ten unha dimensión máis doméstica que os museos en xeral. Alà están as relacións que el tivo, polas que foi coñecendo as cousas, as crenzas da sociedade na que está, a tribu, e logo están as súas bibliotecas, os seus papeis, os seus recordos, todas esas cousas que unha persoa xunta na súa casa e que dan pista da súa personalidade”. Polo tanto, a través da casa-museo, pódese coñecer a unha persoa, e é unha forma atractiva de promover a vida e a obra dun autor.
En Galicia hai dez centros deste tipo (a casa de Ramón Cabanillas, Xulio e Francisco Camba, RosalÃa de Castro, Curros EnrÃquez, Wenceslao Fernández Flórez, Ramón Otero Pedraio, Emilia Pardo Bazán, LuÃs Seoane, e as dúas de Valle-Inclán unha en Vilanova de Arousa e outra na Pobra do Caramiñal) pero non todas elas son iguais. Rei Lama explica que “hai algunhas casas museo, que non son propiamente asÃ, senón que teñen depósito da biblioteca do autor e traballan arredor deses fondos”. Pero non é o único punto discordante, xa que “outra diferencia é a importancia dos fondos, que nunhas casas é moi grande, e noutras casas é verdadeiramente pequena”.
Por exemplo, a Casa Museo RosalÃa de Castro que dirixe Gonzalo Rei Lama, réxese por unha Fundación que leva o nome da escritora, que se fundou en 1947 coa única finalidade de mercar e de conservar a casa. “O que pasa é que, explica o seu director, a fundación non quere quedar aà e ademais de conservar a casa foi ampliando as súas instalacións, fai actividades arredor da cultura galega, e desde hai uns anos inaugurou o centro de estudios rosalianos que depende dun fondos económicos estábeis que permitan organizar unha actividade continuada”.
Segundo andar: as rutas literarias
O segundo dÃa das xornadas centrouse nas rutas literarias e, sobre todo, nos fÃos de unión que se estabeleceron cos roteiros literarios co centro e norte de Portugal. “InÃciase, explica Rei Laman, unha relación que pode ser moi interesante para as Casas-Museo dos dous paÃses, para unha relación futura dun intercambio de cousas, abrindo unha posibilidade de traballo e de estudio destes autores”.
De momento, hai unha reunión entre as casas de Castelo Blanco e RosalÃa para o vindeiro mes de xuño, para crear unha forma de traballar conxunta. Unha xuntanza que se concretará o ano que vén coa inauguración da Casa-Museo de Castelo Blanco, cando se fará un encontro entre os museos deste tipo portugueses cos das provincias fronteirizas, non son só as galegas, senón tamén as de Castela León e de AndalucÃa.
A proposta: un camiño literario galego
E ademais destas propostas de camiños literarios, LuÃs González Tosar, presidente do Pen Club, acudiu ás xornadas para disertar sobre unha ruta literaria galega. Como o escritor recoñece, “serÃan unha serie de itinerarios relacionados non só coas Casas-Museo, senón contando con certos espazos naturais, fÃsicos, e xeográficos. Vecellando o que é a paisaxe, que está moi presente na tradición literaria galega, con elementos significativos da historia”.
Tosar trazou, sen entrar en detalles, uns sete ou oito itinerarios que seguirÃan un recorrido, que levarÃa por varios escritores e varias etapas que abranguen desde “o percorrido da Galicia medieval das cantigas, o percorrido da nosa literatura galego-medieval e logo entrar aos séculos escuros e finalmente o século XX, e sempre a través das Casas-Museo e o seu contorno”.
