¿É posÃbel traballar con obxectos que miden menos ca un milÃmetro? Inclusive con moito menos, coa millonésima parte dun milÃmetro, que é o que mide un nano. Esas son as medidas coas que traballan os nanotecnólogos; cientÃficos que aproveitan a capacidade de medir, manipular e organizar a materia á escala do nanómetro e que ten aplicacións no mundo da medicina, da fÃsica, da electrónica... hai todo un mundo infinitamente pequeno e imperceptÃbel que nos rodea diariamente e sobre o que traballa a Rede Galega de NanotecnoloxÃa.
Estamos rodeados de nanociencia. E na maior parte das investigacións que se realizan teñen aplicacións para a vida diaria. Desde aumentar o almacenamento de soportes magnéticos (como por exemplo, almacenar nun CD mil horas de música fronte aos 74 minutos actuais) até o deseño de sistemas que transportan fármacos, vacinas ou xenes que actúan sobre a zona afectada. As posibilidades da nanotecnoloxÃa son tan grandes como o enxeño cientÃfico sexa capaz deseñar.
Nanogalicia
A nanotecnoloxÃa é unha ciencia que está na súa infancia, mais da que xa se pode entrever que perfilan un potencial inmenso de aplicación a bens de consumo. Desde a descuberta do denominado 'microscopio de barrido efecto túnel' (STM), que posibilitan a visualización de obxectos do tamaño de nanómetros a partir da idea básica da mecánica cuántica que di que as partÃculas en si non están situadas exactamente nun lugar, senón nun conxunto de posicións, a nanociencia non fixo máis que avanzar.
E Galicia incorporouse cedo á investigación nanotecnolóxica nos departamentos de fÃsica aplicada (nos que figura José Rivas) e o de quÃmica-fÃsica (no que está M.A. López Quintela). Xa en 1986 organizouse un congreso para analizar as posibilidades e as virtudes do "microscopio de efecto túnel". Naquelas xornadas estaban os seus creadores, os cientÃficos, G. Binnig y H. Rother, e tamén unha representación da alcancemia sueca, que meses despois lles concedeu o premio Nobel de FÃsica. Desde entón os departamentos das tres universidades galegas non deixaron de interesarse pola nanotecnoloxÃa.
A rede
Os departamentos de FÃsica Aplicada, QuÃmica FÃsica, QuÃmica Orgánica, Farmacia e TecnoloxÃa Farmacéutica da Universidade de Santiago; os de QuÃmica Coloidal e FÃsica Aplicada na Universidade de Vigo e os de EnxeñerÃa Industrial e QuÃmica Fundamental da Universidade da Coruña seguiron traballando cada quen nos seus proxectos. E como foron conscientes de que a unión fai a forza, este ano presentaron a Rede Nano Tec-Galicia. Segundo Jorge Mira, membro da rede, "o que se pretenden é unir esforzos relacionados coa nanotecnoloxÃa, asà como favorecer a xestión tocante á captación de recursos".
Logo da boa acollida que tivo o congreso realizado no 1986, hai dous anos desde a Universidade de Santiago organizáronse outras xornadas "Trends in nanotechnology", que tivo unha grande repercusión e contou coa participación do Premio Nobel Leo Esaki. "Foi nese momento, explica Jorge Mira, cando se iniciaron os contactos coa Xunta de Galicia". Precisamente o goberno autonómico, a través da ConsellarÃa de Industria e de Innovación é a única achega económica coa que conta a rede. Un pequeno apoio que serve para estabelecer ligazóns entre os diferentes grupos, ben a través do seu sitio web, ben a través de grupos de traballo con afinidade temática.
E a rede ten obxectivos máis amplos que a propia coordinación das investigacións, e que o converten nunha rede cientÃfica un tanto especial. Pretenden é rachar co tópico do cientÃfico na súa torre de marfil. E iso fano a través de dous xeitos, por unha banda, a través do contacto cos medios e cos Museo da Ciencia, Fundacións e Editoriais, para chegar a todo o público e, por outro lado, ao estabelecer contactos coas empresas para a súa integración na nova área e aumentar os débiles contactos entre o mundo académico e empresarial.
A Rede Galega de NanotecnoloxÃa etá formada por nove grupos interdisciplinares de invetigación das Universidades de Santiago, Vigo e Coruña, e agrupa a uns 80 investigadores galegos.
Grupos e aplicacións
Nove grupos son os que forman parte da rede e cada un especialÃzase nun campo de traballo. Por exemplo, o grupo que coordina Jorge Mira, da área de electromagnetismo dentro do Departamento de FÃsica Aplicada analiza e comportamento magnético de materiais, a sÃntese e análise de sistemas con magnetorresistencia xigante, e o estudo de óxidos con estrutura de perovskita e materiais relacionados. Unhas liñas de investigación que se empregan en aplicacións de rexistro (como por exemplo multiplicar as posibilidades de almacenamento das cintas de cassete, vÃdeo ou dos CD's), asà como no desenvolvemento de fontes de alimentación conmutadas de alta potencia.
Xa no campo da nanoelectrónica, está o grupo de Novos materiais da Universidade de Vigo. Un grupo que representa Stefano Chiussi e que investigan sobre materiais (semicondutores e dieléctricos), estruturas e procedementos útiles para o desenvolvemento e produción de novos dispositivos para a "nanoelectrónica". Segundo explica Chiussi, "investÃgase non só para reducir os tamaños dos chips, senón tamén para aproveitar os efectos cuánticos que só se obteñen ao reducir o tamaño ate uns poucos anómetros". O traballo que se desenvolve en Vigo é básico, apunta Chiussi "emprega láseres como ferramentas para producir e modificar os materiais e estudar como se poden acadar materiais con caracterÃsticas idóneas para estes dispositivos. Os dispositivos non os podemos facer,xa que non temos a infraestrutura suficiente mais temos colaboracións con grupos en Alemaña que si a teñen".
Hai máis posibilidades aplicadas a outros campos da vida, o grupo de nanosistemas dedicado á liberación de fármacos do Departamento de Farmacia e TecnoloxÃa Farmacéutica da Universidade de Santiago; ou o grupo de Ciencia e EnxeñerÃa de Materiais do Departamento de EnxeñerÃa Industrial da Universidade da Coruña analiza o tratamento de residuos siderúrxicos por vida húmida, e o desenvolvemento de materiais compostos para recipientes de combustÃbel. Son algunhas da vÃas de investigación que actualmente están en marcha, pero a nanotecnoloxÃa, polo seu carácter interdisciplinar, poderá evolucionar tanto como a imaxinación cientÃfica sexa quen de imaxinar.
Estamos rodeados de nanociencia. E na maior parte das investigacións que se realizan teñen aplicacións para a vida diaria. Desde aumentar o almacenamento de soportes magnéticos (como por exemplo, almacenar nun CD mil horas de música fronte aos 74 minutos actuais) até o deseño de sistemas que transportan fármacos, vacinas ou xenes que actúan sobre a zona afectada. As posibilidades da nanotecnoloxÃa son tan grandes como o enxeño cientÃfico sexa capaz deseñar.
Nanogalicia
A nanotecnoloxÃa é unha ciencia que está na súa infancia, mais da que xa se pode entrever que perfilan un potencial inmenso de aplicación a bens de consumo. Desde a descuberta do denominado 'microscopio de barrido efecto túnel' (STM), que posibilitan a visualización de obxectos do tamaño de nanómetros a partir da idea básica da mecánica cuántica que di que as partÃculas en si non están situadas exactamente nun lugar, senón nun conxunto de posicións, a nanociencia non fixo máis que avanzar.
E Galicia incorporouse cedo á investigación nanotecnolóxica nos departamentos de fÃsica aplicada (nos que figura José Rivas) e o de quÃmica-fÃsica (no que está M.A. López Quintela). Xa en 1986 organizouse un congreso para analizar as posibilidades e as virtudes do "microscopio de efecto túnel". Naquelas xornadas estaban os seus creadores, os cientÃficos, G. Binnig y H. Rother, e tamén unha representación da alcancemia sueca, que meses despois lles concedeu o premio Nobel de FÃsica. Desde entón os departamentos das tres universidades galegas non deixaron de interesarse pola nanotecnoloxÃa.
A rede
Os departamentos de FÃsica Aplicada, QuÃmica FÃsica, QuÃmica Orgánica, Farmacia e TecnoloxÃa Farmacéutica da Universidade de Santiago; os de QuÃmica Coloidal e FÃsica Aplicada na Universidade de Vigo e os de EnxeñerÃa Industrial e QuÃmica Fundamental da Universidade da Coruña seguiron traballando cada quen nos seus proxectos. E como foron conscientes de que a unión fai a forza, este ano presentaron a Rede Nano Tec-Galicia. Segundo Jorge Mira, membro da rede, "o que se pretenden é unir esforzos relacionados coa nanotecnoloxÃa, asà como favorecer a xestión tocante á captación de recursos".
Logo da boa acollida que tivo o congreso realizado no 1986, hai dous anos desde a Universidade de Santiago organizáronse outras xornadas "Trends in nanotechnology", que tivo unha grande repercusión e contou coa participación do Premio Nobel Leo Esaki. "Foi nese momento, explica Jorge Mira, cando se iniciaron os contactos coa Xunta de Galicia". Precisamente o goberno autonómico, a través da ConsellarÃa de Industria e de Innovación é a única achega económica coa que conta a rede. Un pequeno apoio que serve para estabelecer ligazóns entre os diferentes grupos, ben a través do seu sitio web, ben a través de grupos de traballo con afinidade temática.
E a rede ten obxectivos máis amplos que a propia coordinación das investigacións, e que o converten nunha rede cientÃfica un tanto especial. Pretenden é rachar co tópico do cientÃfico na súa torre de marfil. E iso fano a través de dous xeitos, por unha banda, a través do contacto cos medios e cos Museo da Ciencia, Fundacións e Editoriais, para chegar a todo o público e, por outro lado, ao estabelecer contactos coas empresas para a súa integración na nova área e aumentar os débiles contactos entre o mundo académico e empresarial.
A Rede Galega de NanotecnoloxÃa etá formada por nove grupos interdisciplinares de invetigación das Universidades de Santiago, Vigo e Coruña, e agrupa a uns 80 investigadores galegos.
Grupos e aplicacións
Nove grupos son os que forman parte da rede e cada un especialÃzase nun campo de traballo. Por exemplo, o grupo que coordina Jorge Mira, da área de electromagnetismo dentro do Departamento de FÃsica Aplicada analiza e comportamento magnético de materiais, a sÃntese e análise de sistemas con magnetorresistencia xigante, e o estudo de óxidos con estrutura de perovskita e materiais relacionados. Unhas liñas de investigación que se empregan en aplicacións de rexistro (como por exemplo multiplicar as posibilidades de almacenamento das cintas de cassete, vÃdeo ou dos CD's), asà como no desenvolvemento de fontes de alimentación conmutadas de alta potencia.
Xa no campo da nanoelectrónica, está o grupo de Novos materiais da Universidade de Vigo. Un grupo que representa Stefano Chiussi e que investigan sobre materiais (semicondutores e dieléctricos), estruturas e procedementos útiles para o desenvolvemento e produción de novos dispositivos para a "nanoelectrónica". Segundo explica Chiussi, "investÃgase non só para reducir os tamaños dos chips, senón tamén para aproveitar os efectos cuánticos que só se obteñen ao reducir o tamaño ate uns poucos anómetros". O traballo que se desenvolve en Vigo é básico, apunta Chiussi "emprega láseres como ferramentas para producir e modificar os materiais e estudar como se poden acadar materiais con caracterÃsticas idóneas para estes dispositivos. Os dispositivos non os podemos facer,xa que non temos a infraestrutura suficiente mais temos colaboracións con grupos en Alemaña que si a teñen".
Hai máis posibilidades aplicadas a outros campos da vida, o grupo de nanosistemas dedicado á liberación de fármacos do Departamento de Farmacia e TecnoloxÃa Farmacéutica da Universidade de Santiago; ou o grupo de Ciencia e EnxeñerÃa de Materiais do Departamento de EnxeñerÃa Industrial da Universidade da Coruña analiza o tratamento de residuos siderúrxicos por vida húmida, e o desenvolvemento de materiais compostos para recipientes de combustÃbel. Son algunhas da vÃas de investigación que actualmente están en marcha, pero a nanotecnoloxÃa, polo seu carácter interdisciplinar, poderá evolucionar tanto como a imaxinación cientÃfica sexa quen de imaxinar.