As adegas cova de Seadur serán Ben de Interese Cultural

As tradicionais adegas cova que se conservan na parroquia de Santa Mariña de Seadur, Concello de Larouco, contan desde este mes de marzo con protección como Ben de Interese Cultural (BIC). O Diario Oficial de Galicia publica este día 18 a incoación do expediente para outorgalle esta declaración aos 81 elementos deste tipo que se conservan neste lugar. Coa publicación, o conxunto fica protexido de xeito cautelar ata se completar a declaración, para o que existe un prazo de dous anos.

Os elementos recoñecidos como lugar de valor etnolóxico son adegas, empregadas para a elaboración do viño, e covas escavadas na ladeira nas que a bebida se conservaba a unha temperatura axeitada. No conxunto existen tanto covas e adegas independentes como outras nas que os dous elementos se atopan unidos. Segundo explica a declaración, "a adega é unha estancia previa á cova de planta baixa, en que se aloxan os aparellos necesarios para a elaboración do viño como lagares, estrulladoras, canteiros para soportar os cubetos, alambiques. Ten planta cuadrangular, de dimensións medias de 5,00 metros de ancho, 8,00 de longo e 3,50 metros de altura".

Canda a esta parte, "o corpo principal da cova é o corredor, un elemento de comunicación lonxitudinal que dá acceso a todos os espazos. Escávase describindo unha bóveda de canón xerada segundo distintos tipos de arcos: de medio punto, apuntado, rebaixado ou peraltado, segundo a natureza do terreo. Pode chegar a acadar unha anchura de 2,5 a 3metros, unha altura de 3 a 4 metros, e as covas máis longas poden superar os 14 metros". Nas beiras dese corredor, "créanse uns espazos con forma abovedada denominados nichos, destinados a aloxar as cubas e os cubetos".

O expediente dá conta das características físicas destes espazos, que contan con muros de carga de grande grosor, portas de grande tamaño para facilitar a entrada de cubas e de carros ou bufardas para facilitar a ventilación, a manter en conxunto as características da arquitectura tradicional galega.

A declaración sinala que este conxunto "integra o patrimonio etnolóxico de Galicia ao ser un lugar relevante da identidade, a cultura e as formas do pobo galego ao longo da historia" xa que "son e representan unha maneira de entender as terras circundantes, o esforzo diario de atención ás vides, os coñecementos climáticos relacionados coa obtención dos mellores caldos, a convivencia da veciñanza nos diferentes labores que implica a cultura do viño, as técnicas transmitidas desde a tradición máis primaria que leva os homes a comprender que a forma de protexer o seu tesouro líquido da temperatura é escavar na terra para procurar esa frescura salvífica". Así, considéranse "elementos etnolóxicos fundamentais que hai que preservar como memoria da identidade, a cultura, as tradicións e as formas de vida de Seadur, de Valdeorras e, por extensión, de todo o pobo galego".

O Catastro de Ensenada, a mediados do século XVIII, xa apunta a existencia dalgúns destes elementos. O expediente do DOG apunta a importancia que tiveron a finais do século XIX para conservar viño destinado a exportación vía ferrocarril. Ademais, estes espazos foron determinantes para a recuperación das vides na zona logo da praga da filoxera nesta período. As peculiares características de humidade e temperatura destas estrutura facilitaron a conservación das pugas coas que se enxertaron as viñas que permitiron repoboar este cultivo.

Segundo recolle o DOG, na actualidade boa parte destas construcións manteñen o seu uso vitivinícola e na súa práctica totalidade teñen tamén un uso lúdico para encontros sociais.