A Fundación Isla Couto pon na rede dúas obras que botan luz sobre o galeguista

Trátase do primeiro estudo colectivo sobre a figura de Xaime Isla Couto e das cartas do seu irmán Ramiro

Trátase do primeiro estudo colectivo sobre a figura de Xaime Isla Couto e das cartas do seu irmán Ramiro
O web da Fundación Isla Couto ten dispoñibles para a súa libre descarga dúas novas obras que permiten coñecer máis polo miúdo a figura e traxectoria deste histórico galeguista e mais do seu irmán. Xaime Isla Couto: Repensar Galicia, proxectar Galicia, facer Galicia preséntase como "a primeira obra colectiva de estudo da vida, obra e compromiso militante galeguista de Xaime Isla Couto". Canda a esta, a fundación publicou A semente caía en terra propicia. Cartas ao meu benquerido irmán Xaime (1927-1957), que recolle o epistolario de Ramiro Isla Couto ao seu irmán.

O primeiro dos volumes, editado por Xosé L. Pastoriza e Marcelino Agís, conta con colaboracións de Uxío-Breogán Diéguez Cequiel, Justo Beramendi, Xosé L. Franco Grande, Miguel Barros, Carlos Baliñas, Miguel Anxo Bastos, Xavier Martínez Cobas, Antón Vidal Andión, Alba Iglesias Varela, Rocío Carolo Tosar, Quico Domínguez, Xosé Fernández Lago, Marcelino Agís e Xosé Carlos Morell. Os artigos abordan tres grandes ámbitos da traxectoria de Isla Couto, galeguismo, economía e cultura e mais cristianismo, a perfilar unha figura aínda pendente de se investigar desde a súa morte en 2012.

O volume abre cunha conversa que o propio Isla Couto mantivo con María Luís Brey en 1998 na que don Xaime fai un repaso do seu ideario e da súa biografía desde a infancia. Na mesma recoñece que a correspondencia co seu irmán "foi para min un tesouro e a mellor fonte de información que tiven. Unha especie de universidade a distancia, pero unha universidade magnífica porque estaba tecida de interese e afecto. A carreira que Ramiro non puido facer, proxectouna sobre min. E mandábame libros e revistas xunto cunhas cartas moi longas".

Pola súa banda, o epistolario de Ramón recolle 55 cartas enviadas desde diferentes países entre 1927 e 1956. Este material deixou un importante pouso en Xaime, que consideraba as misivas como "o mellor tesouro que teño na miña vida". Deste xeito, os textos de Ramiro dan conta da evolución política dos dous irmáns, da rede de fuga para persoas perseguidas durante a Guerra Civil na que participou Ramiro ou da organización do galeguismo en América nesta época.

Segundo apunta o historiador Xosé Manuel Núñez Seixas no limiar desta obra, a través das cartas de Ramiro "podemos seguir a conversión de Xaime a unha nova identidade nacional. Ese camiño lévao de ser un rapaz vigués adoutrinado coma todos os seus compañeiros de xeración nos tempos da ditadura de Primo de Rivera nun catolicismo tradicional e familiar, e nunha idea da patria española igualmente tradicional e máis ou menos vista a través dun prisma local ou provincial, a mudar paseniño as súas lealdades primordiais cara a unha nova patria, Galicia", unha conversión na que o papel do seu irmán foi fundamental.

Deste xeito, no volume atópase a primeira declaración de Ramiro Isla como nacionalista en 1927, a defender o valor da lingua e sinalar que "é o idioma dun pobo a característica máis pronunciada e rexa que pode ter, pois é máis do pobo que as plantas e as paisaxes que nel haxa. E a lingua galega é, para os galegos, o froito máis esgrevio que a Galiza podía dar; pois é o 'sangue do espírito' que dixo A. Vilar Ponte. Renunciar ó idioma natural é renunciar á propia natureza, renunciar á natureza e igual que suicidarse, pospoñer o idioma galego a calquera outro idioma é un suicidio espiritual. Por iso os galegos que tivemos a sorte de ollar este movemento reivindicatorio da personalidade galega, debemos de usar, aprender, e chegar a dominar o noso idioma".

Así, nun momento no que o seu irmán Xaime aínda lle escribía en castelán, Ramiro declara que "os galegos novecentistas temos que sentir, por riba de todo, a cobiza do imperialismo da nosa lingua. Non se poderá ser bo galego, nin é posíbel aspirar a que Galiza ocupe o posto que lle corresponde de acordo a súa tradición e historia brillante, se non se atopa dona dunha cultura axeitada ó noso modo de ser, conforme á nosa idiosincrasia, unha cultura enxebremente galega, consubstancializada co ser de seu". A seguir o seu razoamento sobre a cuestión conclúe ante o seu irmán que "con isto coido que abondará para que te decates de que eu son nazonalista. Se as razóns antepostas non foran suficientes, a de ser nazonalista xa sobraría para que eu empregue o galego na maioría dos casos que deba empregalo; porque non se pode ser nazonalista senón con lingua propia".

As dúas obras foron editadas pola Fundación co apoio da Secretaría Xeral de Política Lingüística.