A Xunta iniciou a tramitación do expediente para declarar ben de interese cultural da Nosa Señora da antiga, en Monforte. Para a Xunta, é un inmoble con "caracterÃsticas moi singulares", como que conseguiu manterse "inalterable malia as presións urbanÃsticas e paisaxÃsticas sufridas", e arquitectónicas, como un dos máximos expoñentes do renacemento arquitectónico en Galicia, ademáis da importante colección de obras de arte que acolle, vinculadas aos fundadores, a familia aristocrática dos Lemos. Foi coñecido a nivel popular coma o "Escorial galego", pola súa vinculación co clasicismo herreriano. A Xunta destaca que o colexio da Nosa Señora da Antiga permite falar "do xurdimento dun segundo foco artÃstico, distinto ao compostelán, que monopolizou a actividade artÃstica do século XVI ata mediados do XVII e introduciu o clasicismos". E tamén destacou "a importancia do mecenado eclesiástico na España do século XVI".