A imaxe que MarÃa Xesús Lama presenta no primeiro volume da biografÃa sobre a máis canónica das escritoras en lingua galega afástase sen dúbida do tópico. Lama documenta o retrato de RosalÃa de Castro como muller alegre, social, dinámica, independente e con ideas propias moi claras fronte a unha falsa imaxe dunha escritora traumatizada, sufrinte, illada, derrotada, á sombra da tutela dun home e dependente del no social e no intelectual. RosalÃa de Castro. Cantos de independencia e liberdade (1837-1863) (Ed. Galaxia) preséntase estes dÃas, coincidindo coa data de celebración co DÃa das Letras Galegas do aniversario de Cantares Gallegos, ante a prensa e o público en Santiago e Lugo contando coa presenza da súa autora, profesora de Estudos Galegos na Universidade de Barcelona e que comezou a escribir esta obra en 2012 para a súa publicación na Colección Grandes BiografÃas de Galaxia. O que foi Director Xeral da editorial por entón e hoxe Presidente da Real Academia Galega, VÃctor Fernández Freixanes, e o editor Carlos Lema acompañaron hoxe á autora na presentación. Este primeiro volume da biografÃa incide no perÃodo de infancia, a etapa de formación a viaxe a Madrid e os primeiros tempos da súa relación co seu home, Manuel MurguÃa, ata a edición de Cantares Gallegos en 1863."Estamos diante dunha contribución de primeirÃsimo nivel -comentou Freixanes- e eu como reponsable de Galaxia no seu momento e agora como Presidente da Academia doulle as gracias a MarÃa Xesús Lama polo seu esforzo e polo seu traballo e ambición."
MarÃa Xesús Lama baséase nos feitos documentados para facer un retrato de RosalÃa de Castro e do seu contexto novidoso nalgúns puntos importantes. Asà presenta como "primeira sorpresa" para quen lea o libro a unha RosalÃa de carácter para nada sombrÃo nin triste en ningún momento. Xa desde a infancia da poeta a biógrafa ve a unha rapaza querida e valorada pola súa familia, de orixes acomodados e urbanos que medra gozando de ocio e benestar, desmontando teorÃas sobre un trauma de amargura e dor coa súa orixe paterna que ademais queda aclarada de xeito incuestionable. "As persoas que a coñecÃan dun xeito directo, que estaban máis próximas a ela, a súa familia as súas fillas nos daban a testemuña dunha muller alegre e iso dalgún modo contradà con toda a imaxe que recibimos de RosalÃa. Era unha muller alegre e vital, que tocaba a guitarra, que cantaba, que transmitÃa vitalidade e forzaÂ…", asegurou Lama. A investigadora pregúntase como é posible que se transformase ao logo do tempo esta imaxe na de unha muller derrotada, afundida e "sufrinte" que tanta presenza ten aÃnda hoxe e cre que nese sentido a súa obra, que se baseaba nalgúns tópicos literarios e estéticos da súa época acabaron devorando tamén a imaxe da persoa ao non percibirse a separación entre o escrito e a vivencia persoal real. Tamén apuntou Lama a unha posterior identificación realizada na interpretación da súa obra entre a poeta e o paÃs, "o paÃs que sofre e a poeta que sofre". Outra das visións que “desmonta” este volume sobre a autora de Follas Novas é a da imaxe do seu home, Manuel MurguÃa, como "protector e salvador" e a influencia del sobre a súa actividade cultural e como escritora ademais de sobre as súas ideas. Para Lama RosalÃa é unha muller independente que ten as súas ideas artÃsticas claras e que non precisaba a MurguÃa en absoluto para entrar nos ambientes intelectuais nin en Madrid nin posteriormente en Galicia. A biógrafa tamén ve que as eleccións de RosalÃa no tocante ao uso do galego por vez primeira en Cantares Gallegos pouco tiña que ver coa influencia do seu home e que a propia concepción desa obra xa estaba pensada para ser publicada, rompendo a idea de que fora a iniciativa de MurguÃa esa edición. Nese sentido o editor, Carlos Lema, incide en que segundo esta biografÃa vese que "a relación de RosalÃa tanto co galego como lingua literaria como a relación co mundo cultural galego que xa non é unha relación vehiculizada exclusivamente a través do seu home, Manuel MurguÃa, senón que é unha relación na que se amosa a independencia a e liberdade dunha muller que quere ser poeta, que quere escribir ou dedicarse ao teatro e que toma a decisión de facelo e non é unha decisión condicionada polos contactos do seu home co mundo cultural."
MarÃa Xesús Lama baséase nos feitos documentados para facer un retrato de RosalÃa de Castro e do seu contexto novidoso nalgúns puntos importantes. Asà presenta como "primeira sorpresa" para quen lea o libro a unha RosalÃa de carácter para nada sombrÃo nin triste en ningún momento. Xa desde a infancia da poeta a biógrafa ve a unha rapaza querida e valorada pola súa familia, de orixes acomodados e urbanos que medra gozando de ocio e benestar, desmontando teorÃas sobre un trauma de amargura e dor coa súa orixe paterna que ademais queda aclarada de xeito incuestionable. "As persoas que a coñecÃan dun xeito directo, que estaban máis próximas a ela, a súa familia as súas fillas nos daban a testemuña dunha muller alegre e iso dalgún modo contradà con toda a imaxe que recibimos de RosalÃa. Era unha muller alegre e vital, que tocaba a guitarra, que cantaba, que transmitÃa vitalidade e forzaÂ…", asegurou Lama. A investigadora pregúntase como é posible que se transformase ao logo do tempo esta imaxe na de unha muller derrotada, afundida e "sufrinte" que tanta presenza ten aÃnda hoxe e cre que nese sentido a súa obra, que se baseaba nalgúns tópicos literarios e estéticos da súa época acabaron devorando tamén a imaxe da persoa ao non percibirse a separación entre o escrito e a vivencia persoal real. Tamén apuntou Lama a unha posterior identificación realizada na interpretación da súa obra entre a poeta e o paÃs, "o paÃs que sofre e a poeta que sofre". Outra das visións que “desmonta” este volume sobre a autora de Follas Novas é a da imaxe do seu home, Manuel MurguÃa, como "protector e salvador" e a influencia del sobre a súa actividade cultural e como escritora ademais de sobre as súas ideas. Para Lama RosalÃa é unha muller independente que ten as súas ideas artÃsticas claras e que non precisaba a MurguÃa en absoluto para entrar nos ambientes intelectuais nin en Madrid nin posteriormente en Galicia. A biógrafa tamén ve que as eleccións de RosalÃa no tocante ao uso do galego por vez primeira en Cantares Gallegos pouco tiña que ver coa influencia do seu home e que a propia concepción desa obra xa estaba pensada para ser publicada, rompendo a idea de que fora a iniciativa de MurguÃa esa edición. Nese sentido o editor, Carlos Lema, incide en que segundo esta biografÃa vese que "a relación de RosalÃa tanto co galego como lingua literaria como a relación co mundo cultural galego que xa non é unha relación vehiculizada exclusivamente a través do seu home, Manuel MurguÃa, senón que é unha relación na que se amosa a independencia a e liberdade dunha muller que quere ser poeta, que quere escribir ou dedicarse ao teatro e que toma a decisión de facelo e non é unha decisión condicionada polos contactos do seu home co mundo cultural."