Marca un antes e un despois do que se sabe sobre a relación entre emigración e educación, explicou Ramón Villares, historiador e presidente do Consello da Cultura Galega, na presentación das actas do Congreso Emigración e Educación (1900-1936). Unha actividade promovida por unha entidade local, o Instituto de Estudos Miñoranos, que acaba de editar un volume que recolle, entre outras cousas, como a emigración incentivou a alfabetización posterior que chegou a financiar a construción e o mantemento dunhas 300 escolas no primeiro terzo do século XX. O congreso celebrouse en Nigrán no ano 2009 co gallo do centenario da creación das Escolas da Unión Hispano-Americana Valle Miñor e nel participaron destacados historiadores como Dionisio Pereira, Xosé Manuel Malheiro (coordinador da publicación), Pilar Cagiao, Antón Costa ou Xosé Manuel Beiras, entre outros.
