De furados e outras historias

“Somos actores, somos actrices, amamos a escena, estamos aquí e seguiremos estando. Só pedimos facelo coa dignidade que nós e o público nos merecemos”. Así falou Antonio Durán, Morris, o presidente da Asociación de Actores e Actrices de Galicia, entidade que convoca os premios do teatro galego, que onte se entregaron na Coruña. A obra de Producións Teatrais Excéntricas, Un cranio furado, foi a gran vencedora da noite con cinco premios. Foi tamén unha noite de reivindicacións, de demandas pero, sobre todo, de teatro.

Nun mal momento para o eido teatral, o sector saíu onte ao escenario para reivindicar a súa creatividade e sacar peito a golpe de gala festiva. Fíxoo Morris, como presidente da AAG nun discurso que lembrou o medio millón de espectadores que ten o teatro, ao tempo que apuntou que os recordes da Consellaría de Cultura “poñen en serio perigo todo o conseguido ata hoxe. Rebaixar nun 20% o investimento suporá para moitas compañías e moitos profesionais ter que colgar o cartel:“suspéndese a función”. Nun ambiente de malabarismos, acrobacias, os actores foron desfilando polo escenario do Teatro Rosalía para recoller os seus premios. Ata en cinco ocasións subiu o equipo de Producións Excéntricas que resultou o vencedor da noite ao resutar gañador nas categorías de mellor espectáculo, actor protagonista (Evaristo Calvo), actor secundario (Santi Romay), escenografía (Kukas) e mellor tradución (Avelino González). A obra Un cranio furado conta a historia dun enterrador ten que trasladar os restos da súa esposa aos sete anos da súa morte, ante a mirada expectante dos veciños. Precisamente porque eles pensan que o enterrador estivo implicado no seu falecemento. No medio, un policía local con ansias de progresar inicia unha particular investigación. Con dez candidaturas era a gran favorita dunha noite na que o Centro Dramático Galego (e a súa proposta As actas escuras coa que contaba a investigación realizada a cabo a finais do século XIX para autentificar dos restos do apóstolo Santiago) e Teatro do Atlántico (un alegato da memoria para reconstruír unha historia familiar marcada pola traxedia pero tamén polo amor) marcharon de baleiro.

Foi tamén unha boa noite para Marta Pazos, que levou un dos premios grandes da noite, ao ser recoñecida como mellor directora por Voadora, un atrevido espectáculo que parte da improvisación para ir, pouco a pouco, escribindo o guión. Unha obra para falar dos recordos, dos mecanismos de construción da memoria e que se insire dentro da triloxía Lugares común.
Completa o palmarés Iolanda Muíños, polo seu papel protagonista en Life is a Paripé de Obras Públicas, espectáculo que tamén foi galardoada pola música (José Luis Prieto e Carlos Mosquera); os dous premios que Tanxarina recibiou pola obra Trogloditas a mellor maquillaxe e vestiario; así como o de Marta Ríos por Volpone de Talía Teatro. Tamén houbo tempo para as homenaxes, entre elas a de Suso Díaz, finado en 2010 e premiado polo seu traballo con Sarabela Teatro O incerto señor don Hamlet, príncipe de Dinamarca. A crise foi un dos temas máis concorridos polos que subiron a recoller os seus galardóns entre malabares e acrobacias circenses, que foi o ambiente temático escollido para esta edición.

O manifesto
Ramón Villares, historiador e presidente do Consello da Cultura Galega, foi o encargado de ler o manifesto desta edición. Un texto no que lembrou que “o teatro formou parte central do proceso de construcción da cultura galega e, tamén da súa recuperación nos tempos da ditadura”. Nun texto anegado de referencias históricas aludiu á súa fonte de riqueza material e de valor inmaterial, ao tempo que tirou dos datos do Observatorio da Cultura Galega para reivindicar a súa importancia económica. Da situación de crise, Villares apuntou a necesidade de “saír con novas ideas e novas propostas e compre pensar como afrontar o futuro”.