A illa das Esculturas de Pontevedra esmorece lentamente. Graffiti en pezas que valen no mercado preto dun millón de dólares, esculturas que vagan á deriva do rÃo Lérez e unha intervención ó abandono institucional. E para salvar a illa un náufrago, Antón Castro, promotor desta idea, pretende crear unha fundación que poña fin a esta situación.
Hai en Pontevedra unha illa que mira ó rÃo, que non está rodeada de auga por todas as súas beiras pero que xoga moitos papeis. Casar a arte coa natureza; servir de borde a unha cidade que viviu de costas ó rÃo e honrar a identidade de Galicia dun xeito moi internacional homenaxeando ó factor económico que é o granito. Pero este proxecto que naceu hai xa cinco anos está orfo nunha situación de completo abandono institucional, económico e artÃstico que fai que o que foi un proxecto pioneiro en España e un revulsivo cultural para a cidade de Pontevedra estea en perigo de extinción.
E un náufrago da illa, Antón Castro, pretende poñerlle fin a esa situación por todos os medios. Castro foi a persoa que estivo detrás dos contactos e na coordinación das intervencións escultóricas; foi a mesma persoa que creou unha Asociación pola Defensa da Illa das Esculturas cando veu que trala súa triunfal inauguración a illa vagou á deriva e foi o mesmo que se vén de entrevistar co concelleiro de Cultura, Xesús Pérez Varela, para crear unha Fundación que poña fin á situación actual.
Para Antón Castro, “a Fundación crearÃa un patronato que terÃa máis viabilidade e flexibilidade para obter subvencións. E nese padroado estarÃa, por recomendación do Conselleiro, os organismos que o impulsaron desde o principio (A consellerÃa de Cultura e a Deputación de Pontevedra). Unha fundación que terÃa un orzamento de 36.000 euros, que se constituirÃa no mes de setembro e que se centrarÃa no coidado e conservación da illa asà como na adquisición de novas pezas escultóricas”.
O presente
O nacemento da Illa das Esculturas foi concibido, segundo Antón Castro, “como un poema, como unha homenaxe ó granito, co uso dun material antropoloxicmente galego, onde a definición histórica coa identidade galega feita polos artistas máis importantes do mundo”. Estaban (e están) Ian Hamilston, Jenny Holzer, Richard Longo, Antón Leiro, Casás, Dan Graham, Ann & Patrick Poirier, Jose Croft, Enrique Velasco... artistas dos que se pode apreciar a súa obra en lugares de referencia como o Museo de Arte Moderno de Nova York, o centro Pompidou de ParÃs ou mesmo o Gugenheim de Bilbao.
Artistas que crearon o seu poema no granito.Porque, para este arquitecto pontevedrés, “Galicia é antropoloxicamente granito. Somos o terceiro ou o cuarto exportador de granito o que incide na súa importancia, e nós pretendÃamos unha homenaxe ó factor económico que é propio granito estetizado por grandes artistas. E todas estas cousas que teñen unha connotación simbólica son as que lle dan unha credibilidade e espiritual e conceptual a unha cidade. Era e é un proxecto que ofrece unha ligazón espiritual a Galicia”. Pero a illa das esculturas foi concibida nun marco polÃtico completamente diferente do actual e que para Castro ten moito que ver coa situación da illa. Naquel 1999 cando se inaugurou un parque que facÃa que Pontevedra mirase, por primeira vez na súa historia, ó Lérez, gobernaba o PP. Non era polo signo de goberno senón porque o anterior alcalde, cumprÃa un perfil que se axustaba bastante a unha apertura cultural e artÃstica que favoreceu un proxecto como o da “Illa”. Asegura Antón Castro que “o anterior alcalde tiña un diálogo fluÃdo, era un coleccionista da arte que se permitÃa falar en inglés cos artistas e que ofrecÃa unha visión europeÃsta da cultura”. Unha situación completamente inversa á que presenta o actual goberno do que Castro asegura “amosar unha cegueira cultural terrible”.
E isto ten moito que ver porque “A illa das esculturas” foi transferida como tal ó Concello de Pontevedra, dado que o terreo que se asenta é o terreo da Comunidade de Montes do Lérez (e que é unha illa de 70.000 m2)” O que o converte, segundo Castro, nun parque público do Concello. E a dÃa de hoxe a Illa non conta nin con orzamento nin con nada, e está a sufrir ataques que destrúen e deterioran o patrimonio. AsÃ, esculturas como as de Leiro que tiveron un custe de creación de seis millóns de pesetas (o seu prezo no mercado é infinitamente superior) ou como o labirinto de Robert Morris (valorado nun millón de euros) sofren un deterioro alarmante, que van desde a súa perda natural ata os graffiti.
Os únicos apoios económicos foron os que concedeu a Deputación (con 600 euros) á asociación e a de entonces Caixa de Pontevedra (1.800 euros) pero que serviron unicamente para “desgrafitar” as obras.
O futuro
Coa creación da Fundación as cousas poderÃan cambiar para as illas das esculturas. Cos 36.000 euros cos que contarÃa inicialmente poderÃan levarse a cabo as intervencións que poñen fin a tal dramática situación. Un futuro que pasarÃa por varias fases. Unha primeira de contratación dun servicio de vixilancia con cámaras de infravermellos e un garda xurado (presupostado nus 18.000 euros) que evite o deterioro intencionado das obras. E en segundo lugar darÃase lugar ó remate das illas. A Illa nacera como un proxecto inconcluso que precisaba de ter esculturas máis (co que farÃan un total de quince) para que o poema quedase completo. Dúas intervencións pechadas e unha aberta: as naturezas efémeras fotografadas do alemán Nils Udo (Baviera, 1937); a escultura do catalán Jaume Plensa (Barcelona, 1955) e, en terceiro lugar, o iglú do italiano Mario Merz (Milán, 1925) e un dos valeriados de terreo dun dos representantes máis importante do “land art”, o norteamericano Michael Heizer (Berkeley, California, Estados Unidos, 1944).
Hai en Pontevedra unha illa que mira ó rÃo, que non está rodeada de auga por todas as súas beiras pero que xoga moitos papeis. Casar a arte coa natureza; servir de borde a unha cidade que viviu de costas ó rÃo e honrar a identidade de Galicia dun xeito moi internacional homenaxeando ó factor económico que é o granito. Pero este proxecto que naceu hai xa cinco anos está orfo nunha situación de completo abandono institucional, económico e artÃstico que fai que o que foi un proxecto pioneiro en España e un revulsivo cultural para a cidade de Pontevedra estea en perigo de extinción.
E un náufrago da illa, Antón Castro, pretende poñerlle fin a esa situación por todos os medios. Castro foi a persoa que estivo detrás dos contactos e na coordinación das intervencións escultóricas; foi a mesma persoa que creou unha Asociación pola Defensa da Illa das Esculturas cando veu que trala súa triunfal inauguración a illa vagou á deriva e foi o mesmo que se vén de entrevistar co concelleiro de Cultura, Xesús Pérez Varela, para crear unha Fundación que poña fin á situación actual.
Para Antón Castro, “a Fundación crearÃa un patronato que terÃa máis viabilidade e flexibilidade para obter subvencións. E nese padroado estarÃa, por recomendación do Conselleiro, os organismos que o impulsaron desde o principio (A consellerÃa de Cultura e a Deputación de Pontevedra). Unha fundación que terÃa un orzamento de 36.000 euros, que se constituirÃa no mes de setembro e que se centrarÃa no coidado e conservación da illa asà como na adquisición de novas pezas escultóricas”.
O presente
O nacemento da Illa das Esculturas foi concibido, segundo Antón Castro, “como un poema, como unha homenaxe ó granito, co uso dun material antropoloxicmente galego, onde a definición histórica coa identidade galega feita polos artistas máis importantes do mundo”. Estaban (e están) Ian Hamilston, Jenny Holzer, Richard Longo, Antón Leiro, Casás, Dan Graham, Ann & Patrick Poirier, Jose Croft, Enrique Velasco... artistas dos que se pode apreciar a súa obra en lugares de referencia como o Museo de Arte Moderno de Nova York, o centro Pompidou de ParÃs ou mesmo o Gugenheim de Bilbao.
Artistas que crearon o seu poema no granito.Porque, para este arquitecto pontevedrés, “Galicia é antropoloxicamente granito. Somos o terceiro ou o cuarto exportador de granito o que incide na súa importancia, e nós pretendÃamos unha homenaxe ó factor económico que é propio granito estetizado por grandes artistas. E todas estas cousas que teñen unha connotación simbólica son as que lle dan unha credibilidade e espiritual e conceptual a unha cidade. Era e é un proxecto que ofrece unha ligazón espiritual a Galicia”. Pero a illa das esculturas foi concibida nun marco polÃtico completamente diferente do actual e que para Castro ten moito que ver coa situación da illa. Naquel 1999 cando se inaugurou un parque que facÃa que Pontevedra mirase, por primeira vez na súa historia, ó Lérez, gobernaba o PP. Non era polo signo de goberno senón porque o anterior alcalde, cumprÃa un perfil que se axustaba bastante a unha apertura cultural e artÃstica que favoreceu un proxecto como o da “Illa”. Asegura Antón Castro que “o anterior alcalde tiña un diálogo fluÃdo, era un coleccionista da arte que se permitÃa falar en inglés cos artistas e que ofrecÃa unha visión europeÃsta da cultura”. Unha situación completamente inversa á que presenta o actual goberno do que Castro asegura “amosar unha cegueira cultural terrible”.
E isto ten moito que ver porque “A illa das esculturas” foi transferida como tal ó Concello de Pontevedra, dado que o terreo que se asenta é o terreo da Comunidade de Montes do Lérez (e que é unha illa de 70.000 m2)” O que o converte, segundo Castro, nun parque público do Concello. E a dÃa de hoxe a Illa non conta nin con orzamento nin con nada, e está a sufrir ataques que destrúen e deterioran o patrimonio. AsÃ, esculturas como as de Leiro que tiveron un custe de creación de seis millóns de pesetas (o seu prezo no mercado é infinitamente superior) ou como o labirinto de Robert Morris (valorado nun millón de euros) sofren un deterioro alarmante, que van desde a súa perda natural ata os graffiti.
Os únicos apoios económicos foron os que concedeu a Deputación (con 600 euros) á asociación e a de entonces Caixa de Pontevedra (1.800 euros) pero que serviron unicamente para “desgrafitar” as obras.
O futuro
Coa creación da Fundación as cousas poderÃan cambiar para as illas das esculturas. Cos 36.000 euros cos que contarÃa inicialmente poderÃan levarse a cabo as intervencións que poñen fin a tal dramática situación. Un futuro que pasarÃa por varias fases. Unha primeira de contratación dun servicio de vixilancia con cámaras de infravermellos e un garda xurado (presupostado nus 18.000 euros) que evite o deterioro intencionado das obras. E en segundo lugar darÃase lugar ó remate das illas. A Illa nacera como un proxecto inconcluso que precisaba de ter esculturas máis (co que farÃan un total de quince) para que o poema quedase completo. Dúas intervencións pechadas e unha aberta: as naturezas efémeras fotografadas do alemán Nils Udo (Baviera, 1937); a escultura do catalán Jaume Plensa (Barcelona, 1955) e, en terceiro lugar, o iglú do italiano Mario Merz (Milán, 1925) e un dos valeriados de terreo dun dos representantes máis importante do “land art”, o norteamericano Michael Heizer (Berkeley, California, Estados Unidos, 1944).
