Monicreques wireless

As novas tecnoloxías conviven no teatro de títeres coas técnicas máis tradicionais

Portada de titerenet.com
Portada de titerenet.com
Sen dúbida, os espectáculos de monicreques supoñen un dos elementos máis artesáns que podemos atopar na oferta cultural. Desde a propia fabricación dos personaxes ata a súa manipulación, falamos dunha arte que mantén en boa medida a súa esencia desde hai séculos. No entanto, tamén esta actividade aprende a aproveitar as novas tecnoloxías. Dentro do festival Galicreques, unha mesa redonda analizou esta cuestión.

Titerenet é un portal centrado nos títeres que leva xa dez anos na rede e que neste tempo se constituíu nun auténtico referente no sector a nivel estatal. No web atópanse contidos que van desde como fabricar títeres a artigos de opinión, axenda ou contidos educativos relacionados con este espectáculo. Neste sentido, esta arte conta cun punto de referencia ben máis sólido e especializado do que outras artes escénicas.

Cuestión de comunicación
“En xeral sempre houbo dificultades nas relacións entre as Artes Escénicas e mais a rede. No entanto, nos últimos dez anos conseguimos xerar unha serie de contidos e información destacada arredor do títere. Semella que a xente dos títeres entendemos mellor a utilidade da Rede coma canle de comunicación do que os doutras artes escénicas”, explica José Bolorino, responsable deste espazo. Para él, esta maior implicación coa rede “pode ter que ver co feito de que a dos monicreques é unha linguaxe bastante universal e é sinxelo para unha compañía moverse arredor do mundo. En xeral o texto ocupa un segundo plano” explica, “é unha comunicación moi visual e participativa. E penso que ese espírito comunicativo que está nos títeres atopa afinidades nas posibilidades da rede”. En xeral, as compañías galegas desta arte mantéñense ao día en canto a súa presenza en Internet. “Temos un bo número e vemos que participan na rede tanto coma as doutras comunidades autónomas. Aínda que é certo que hai un maior número de compañías en Madrid ou en Barcelona”.

Contratación
Basicamente, as posibilidades que lles achega a rede a estas compañías, polo xeral pequenas, é visibilidade de cara á contratación de espectáculos. “A nivel profesional compróbase que cada día os concellos empregan máis Internet para contactar. E debemos pensar que son os principais contratantes destes espectáculos, por riba de teatros ou de festivais”; lembra Bolorino. Nese campo, a ampla base de datos de Titerenet facilita coñecer contacto, datos de contactos ou traxectoria de cada grupo. De xeito paralelo, este directorio tamén permite ampliar clientela para o sector. “Cando alguén fai unha busca xenérica sobre actividades culturais, tamén vai atopar información sobre títeres. Entón programadores que non traballan habitualmente con eles, poden incluílos nas súas propostas. Ao tempo tamén nos permite chegar a un público máis novo, que xa teñen Internet coma un medio de referencia”.

Novas tecnoloxías
Alén de Internet, as novas tecnoloxías están a se integrar de xeito continuado aos espectáculos con bonecos. “O teatro en xeral nunca foi reacio a aproveitar a tecnoloxía. Tanto en temas de iluminación ou son, como a nivel de efectos especiais, o teatro de títeres é moi propenso a absorver estas novidades”. Deste xeito, non é estraño atopar bonecos feitos de materiais sintéticos canda aos de madeira e tea de toda a vida. Luz negra, diferentes técnicas de iluminación ou proxeccións son só algunhas das innovacións que conviven co elementos máis tradicionais. Un bo exemplo de como esta arte non quedou estancada témolos nos celebérrimos Teleñecos de Jim Henson, que aproveitaron a pantalla de televisión coma un auténtico escenario e achegaron este tipo de espectáculos a millóns de espectadores en todo o mundo. A conexión coas novas tecnoloxías non queda aquí, xa que nos últimos anos está a se verificar un auténtico trasvase de profesionais e de técnicas entre este campo e o da animación. “A animación fotograma a fotograma, por exemplo, ten a mesma base que os títeres, ao final trátase de animar un obxecto e facer iso crible. E o mesmo a traballar con computador, debuxos ou bonecos, teñen moitos puntos en común. Ves a xente do títere traballando na animación e xente da animación que achega novas ideas ao teatro de títeres”. As posibilidades da integración dos monicreques ao audiovisual son inmensas e están aínda por explorar. Podemos pensar ata qué punto o Gollum dixital de O señor dos aneis ou os personaxes de videoxogos que controlamos con movementos do noso corpo non son, afinal, uns novos títeres.