BD e BBAA

En 1990 abría as súas portas en Pontevedra a Facultade de Belas Artes. Entre os moitos alumnos que desde aquela pasaron neste espazo houbo un bo feixe de autores de banda deseñada. E é que a carreira podía fornecer unha formación técnica e teórica que logo aplicar á BD aínda que a novena arte coma tal non aparece no programa docente. No entanto, os autores salientan que pouco do que aprenderon lles foi útil á hora de traballar cos cadriños.

Se ollamos o panorama dos creadores activos no campo da banda deseñada en Galicia, descubriremos que, por primeira vez na historia da novena arte no país, unha boa parte deles son licenciados en Belas Artes. Alberto Vázquez, Miguel Porto, Brais Rodríguez, Kiko da Silva, José Domingo, Bernal, Roque Romero, Diego Blanco ou Jano pasaron por esta carreira, nalgúns casos de xeito simultáneo. No entanto, a maior parte dos autores consultados coinciden en que a carreira non lles achegou coñecementos decisivos para abordar o traballo neste campo. Para alén de mencións puntuais, na maior parte dos casos a influencia académica no traballo que recoñecen estes autores redúcese ás técnicas de debuxo.

No entanto, a ausencia da banda deseñada nos programas académicos non é só un problema da Facultade de Pontevedra. Salamanca ou Valencia son outros centros deste tipo onde tampouco se aborda este medio, como ben saben José Domingo (que pasou por Salamanca) ou Alberto Vázquez (que estudou en Valencia). Si recoñecen, non entanto, que existe unha certa apertura neste sentido, que lles permitiu entregar traballos de narrativa gráfica en diferentes materias ou como proxectos fin de carreira. Propostas coma Freda e Alter Ego de Vázquez e Cuimnhe de José Domingo encontraron certo eco en iniciativas deste tipo. Kiko da Silva, pola súa banda, tamén presentou coma traballo fin de carreira unha proposta deste tipo en Pontevedra.

Malia a que na facultade en si non se aprendese BD, a coincidencia nas aulas de creadores e afeccionados a este campo si que posibilitou intercambios de información que deron mesmo en propostas comúns, como se pode comprobar ao ver a grande cantidade de membros do colectivo Polaqia que pasaron pola facultade pontevedresa.

Non se pode descartar que, de xeito indirecto, o coñecemento polo miúdo de técnicas, procesos e tendencias artísticas, aínda sendo alleas á BD aflore dalgún xeito nas obras destes autores. Para Miguel Porto si se dá unha coincidencia en moitos casos a apostar por obras dun carácter experimental, ainda que, coma outros autores consultados, non a atribúe ao ambiente da Facultade en por si, senon á casualidade que fixo coincidir alí creadores con gustos comúns.

De xeito curioso, mesmo a ausencia de BD pode influír positivamente nos autores. Kiko da Silva asegura que o seu paso pola facultade convenceuno de deixar as vertentes máis artísticas da creación e concentrarse en ámbitos coma a ilustración e a banda deseñada, nunha tendencia que contrasta ata certo punto coa comentada por Porto.

Ignacio Barcia, decano da facultade de Belas Artes asegura que a banda deseñada non existe como materia curricular. “Agora ben, asegura Barcia, dentro doutras materias que se centran no debuxo, no deseño, na ilustración, nas técnicas gráficas, etc... pode tocarse tanxencialmente, os estudantes poden desenvolver persoalmente traballos e proxectos relacionados coa banda deseñada”. Pero asume que a situación seguirá así “no novo plano de estudos de Grao en Belas Artes non hai diferencias no tratamento da banda deseñada, polo que a situación non cambiará a medio prazo” e iso que hai demanda. “Sempre hai un número de estudantes máis o menos numeroso interesado no tema, aínda que non atrévome a dar porcentaxes”di o decano.


Pode debaterse ata que punto cómpre que a carreira de Belas Artes incorpore a banda deseñada. Cando menos, a experiencia está a amosar que temos unha grande cantidade de autores que pasaron pola facultade sen abandonar o seu interese por este ámbito e que están a amosar a súa valía a nivel estatal. ¿Teriamos mellores autores se houbese materias dedicadas á BD? A cuestión está no ar.