A Xunta declara BIC a Casa Cornide

O Consello da Xunta aprobou hoxe o Decreto de declaración como ben de interese cultural (BIC) da Casa Cornide, na Coruña, o que supón o recoñecemento do valor cultural e a protección e salvagarda deste edificio que pertence á familia do ditador Francisco Franco, que o herdaron da esposa deste, Carmen Polo. Nos informes que sustentan a declaración a Xunta sinala que o inmoble reúne valores históricos e arquitectónicos e tense en conta o seu carácter residencial dunha das máis destacadas personalidades do Século das Luces en Galicia, o polígrafo coruñés José Andrés Cornide Folgueira e Saavedra. Coa aprobación do Decreto culmínase en tempo e forma o proceso iniciado en maio de 2021, tras a solicitude do Concello da Coruña. Incoouse entón este procedemento tras solicitar o parecer dos órganos asesores e consultivos: o Consello da Cultura Galega, a Escola Técnica Superior de Arquitectura da Universidade da Coruña e a Real Academia Galega de Belas Artes. Todos eles amosáronse favorables ao recoñecemento do valor cultural sobranceiro da Casa Cornide. A declaración BIC aprobada hoxe supón a protección integral de todo o edificio situado na rúa Damas número 25 da cidade da Coruña cunha ocupación de 277 m2 de superficie, protección que xa tiña cautelarmente desde a súa incoación e que agora queda fixada. Como dita a lei, esta declaración tamén implica que os posuidores permitan a súa visita pública gratuíta un número mínimo de catro días ao mes durante, polo menos, catro horas ao día, que serán definidos previamente. A familia do ditador puxo en venda o edificio fai uns anos, sen que se levase a cabo venta.

A Casa Cornide é un edificio nobre de estilo tardobarroco, cosmopolita e francés, sen apenas precedentes en Galicia en que viviu José Cornide en varios períodos, como herdeiro da propiedade onde dedicou un inxente e prolífico labor investigador, ata a súa marcha a Madrid en 1789 para dedicarse de pleno á Real Academia da Historia. Desde entón, ao longo de 250 anos de historia, pasou por sucesivos posuidores ata Pedro Barrié de la Maza e Carmen Polo. Na orixe, a casa foi concibida como mansión señorial e representativa. Ao longo dos seus máis de dous séculos e medio de historia, a edificación foi obxecto de diferentes usos, entre os que destacan usos públicos e culturais, se ben no último medio século, a casa retomou a función residencial. Nos informes e ditames dos órganos consultivos destácase a incorporación aos diferentes usos públicos, en especial o uso como centro cultural e cine durante a primeira metade do século XX, como relevantes para a consideración e apreciación das comunidades locais da súa importancia e interese.

O Decreto considera este inmoble como un monumento que sobresae arquitectonicamente pola súa singularidade ao fusionar certo carácter militar definido pola robustez do seu aspecto pétreo, os seus elementos barrocos propios e o seu carácter cosmopolita da arquitectura da primeira Ilustración. Un exemplo moi escaso da arquitectura da Ilustración Valórase tamén que se sitúe nun lugar privilexiado dentro do contexto urbano da Cidade Vella da Coruña, preferente e de gran significación. Ao mesmo tempo, tense en conta esta posición predominante que se acentúa pola súa proximidade a outros edificios de carácter representativo: o vello edificio das Casas Consistoriais, o Palacio da Audiencia, a praza do convento das Bárbaras, a igrexa conventual de Santo Domingo e o antigo palacio dos marqueses de Montaos. Considérase, ademais, un exemplo moi escaso da arquitectura residencial deseñada e construída na época da Ilustración en Galicia, cunha gran calidade construtiva e de deseño e un grado moi alto de integridade nas súas estruturas e formalización. Esta declaración permite recoñecer o valor cultural, protexer un patrimonio especial e garantir o seu legado aos galegos do futuro. Tamén supón a aplicación do réxime de protección previsto na Lei de patrimonio cultural de Galicia que implica a súa protección e tutela coa intención de garantir os valores que aconsellan a súa conservación. En setembro de 2019 o pleno do Concello da Coruña aprobou unha moción do grupo municipal do BNG para iniciar accións legais de cara a recuperar a titularidade da Casa Cornide, pero esta vía xudicial aínda non se iniciou. Colectivos sociais e partidos políticos instan á súa recuperación como inmoble público e poñen en cuestión o xeito de adquisición do inmoble por parte da esposa do ditador.