O pontevedrés Carlos Mosteiro, autor de reducida pero interesante traxectoria, pasaba hai uns meses a formar parte da nómina de galardoados co Premio Barco de Vapor con esta narración humorística, repleta de resonancias literarias e que pon o acento na diferenza.
9 / 4 / 2007
Isabel Soto. Santiago
Dende a súa primeira convocatoria en 1984, o Premio Barco de Vapor supuxo un importante aliciente para que moitos creadores se animasen a escribir para os máis novos, feito que se uniu á inmediata posta en marcha da colección do mesmo nome que, co tempo, acolleu un patrimonio nada desdeñable de obras e autores, entre os que se contan dous premios nacionais (“Das cousas de Ramón Lamote”, de Paco Martín, e “O misterio dos fillos de Lúa”, de Fina Casalderrey).
O pontevedrés Carlos Mosteiro, autor de reducida pero interesante traxectoria, pasaba hai uns meses a formar parte da nómina de galardoados con “Unha bruxa ben rara”, unha narración humorística, repleta de resonancias literarias e que pon o acento na diferenza, trazos que viñan tendo presenza nas súas obras anteriores –“O día que Miguel Induráin pasou por Gonderande” (1999), “Manual de instruccións para querer a Irene” (2001) e “Ese unicornio rosa” (2005).
Como o título indica, a protagonista principal é unha bruxa, aínda que xa dende o comezo se presente cunhas características que a afastan do tópico ben divulgado. Raruxa é rara e boa, o que a converte en obxecto de burlas constantes por parte dos nenos e nenas que frecuentan a Fraga de Bentraces. Con todo, a súa repentina desaparición fai que a banda de rapaces a estrañe e principie as pescudas. Axiña contarán coa axuda do enigmático detective Cadavide e grazas a el lograrán descifrar as pistas que os conducen a un mundo paralelo á fraga ao que chegan a través dun burato, en clara referencia ao clásico descenso de Alicia. Será nese lugar máxico onde os cativos vivan unha serie de enredos e atopen novos personaxes que se unirán á súa misión: o dragón Cachifredo e o troll noruegués, ambos con carencias físicas e emocionais que han ser compensadas a cambio da súa colaboración.
A aventura, concibida con finalidade reparadora dun comportamento anterior, trasládase tamén ao ámbito do discurso e, neste sentido, o relato enriquécese cos constantes cambios no punto de vista narrativo. O narrador en terceira persoa deixa paso á presenza do “creador”/“autor”, convertido nun personaxe máis que, en clave lúdica, se mestura coas súas propias criaturas, desvela detalles da trama e mesmo aparece nos capítulos finais, extraviado entre a ficción e a realidade. Ademais, a narración conta coa voz da nai de Raruxa, que bota man do discurso epistolar dirixido a ese “creador” co fin de ofrecernos os datos contextuais precisos para a comprensión do seu secuestro: a liñaxe e a infancia de Raruxa (filla de bruxa e humano), a herdanza da súa fermosura, os seus primeiros feitizos, os receos da intrigante Comunidade de Bruxaría, a perda dos seus poderes…
“Unha bruxa ben rara” rompe así parte das convencións habituais e faino integrando o xogo metanarrativo. Ecoan tamén as referencias intertextuais a un clásico dos nosos días, Harry Potter, así como os constantes acenos irónicos a códigos do mundo actual (publicidade, presenza dos medios de comunicación, frases feitas, dobres sentidos…), e este quizais sexa o engado fundamental para os seus hipotéticos lectores.
Humor e aventura son os saibos que quedan tras a lectura deste áxil relato, sen esquecer a defensa de valores como a amizade, a aceptación da diferenza, o interese en fuxir de tópicos e aparencias, ou o axeitado reparto de papeis entre nenos e nenas en función das habelencias axeitadas para cada circunstancia. É unha mágoa a ausencia de ilustracións que, entre outros aspectos, poderían ter reforzado os elementos humorísticos do texto e as particulares características da bruxa protagonista –ás que a voz narrativa alude xa dende as primeiras páxinas invitando a reparar nelas–, por máis que o libro se dirixa a lectores a partir dos 12 anos que non precisan necesariamente deste apoio visual.